Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2010, Blaðsíða 172

KRISTJÁN ÁRNASON
Og þegar spurt er um hvar enskan er notuð, þá er aðalmunurinn fólg-
inn í því að hinir tekjuhærri skrifa og tala oftar ensku í vinnu og námi en
hinir tekjulægri (53% og 60% hjá þeim tekjuhæstu á móti 28% og 38%
hjá þeim tekjulægstu, sbr. VI7). Þetta má túlka svo sem þeir tekjuhærri
hafi meiri þörf fyrir ensku í vinnu, eða öfugt að þeir sem nota ensku fái
hærri laun. Ekki er hins vegar neinn munur milli tekjuhópa hvað varðar
lestur bóka og greina eða enskunotkun í frítíma.
Flestir Islendingar eru, eins og við vitum, andsnúnir þeirri hugmynd
að allir í heiminum hafi ensku sem móðurmál, og ekki er marktækur
munur milli tekjuhópa hvað þetta varðar. Ekki er heldur marktækur
munur milli tekjuhópa þegar spurt er hvað mönnum finnist um að enska
sé vinnumál í íslenskum fyrirtækjum.
Svo vikið sé að formræktarspurningum, þá er marktækur munur milli
tekjuhópa þegar spurt er hvort of mörg ensk orð séu í málinu. Lágtekju-
fólkið er frekar á því að notuð séu of mörg ensk orð en hinir tekjuhærri
(VI8). Hins vegar kom ekki fram marktækur munur milli tekjuhópa þeg-
ar spurt var um hvort smíða skuli ný íslensk orð fyrir þau ensku sem ber-
ast.23 Ekki er heldur marktækur munur milli tekjuhópa þegar spurt er um
notkun daglegs máls í útvarpi.
Þótt hálaunahóparnir noti meiri ensku og séu ekki almennt eins nei-
kvæðir gagnvart tökuorðum og þeir sem hafa minni tekjur, þýðir það
ekki að hátekjufólkið noti frekar orðið e-mail en hinir tekjulægri og séu
enskuskotnari í þeim skilningi. Raunar lítur út fyrir að hinir tekjuhæstu
og hinir tekjulægstu séu „þjóðlegastir“ hvað það varðar að nota orðið
tölvupóstur meir en hinir hóparnir. 61,5% þeirra tekjulægstu segjast nota
orðið tölvupóstur og 54,7% hinna tekjuhæstu. Orðið tölvupóstur nýtur
minnstra vinsælda í næstefsta flokknum (40,4%) (V19).
I stuttu máli má þá segja að minni munur sé á tekjuhópum en t.d. ald-
urshópum þegar spurt er um afstöðu til ensku og enskra áhrifa. Hins
vegar er munur á tungumálanotkun hópanna athyglisverður. Þeir tekju-
hærri nota meiri ensku en þeir tekjulægri í störfum og námi. Enskukunn-
átta virðist vera lyldll að betri lífskjörum. Marktækur munur er milli
23 Enda þótt munur sé í úrtakinu, þannig að 71,4% þeirra tekjulægstu en 63,9% hinna
tekjuhæstu séu frekar eða algerlega sammála því að búa eigi til ný íslensk orð, er
rnunur á svörum hópanna ekki talinn nógu marktækur til að alhæfa megi. (x2-próf
gefur marktæknistöluna p=0,122, sem jafngildir því að meira en 12 prósent líkur eru
á því að þessi munur á dreifmgu svara sé tilviljun.)