Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.12.2010, Blaðsíða 103

UM TURNA BABEL
jafn fráleita fullyrðingu verður textinn jafnvel enn óspilltari eftir að
þýðandinn hefur farið um hann höndum, og meyjarhaftið, merki flekk-
leysis, enn frekar á verði eftir hitt haftið, gerðan samning og brúðkaups-
nóttina. Allt til loka hans mun hinn táknræni fullnaður ekki eiga sér stað
og þó mun hjúskaparheitið hafa verið unnið og þetta er verkefni þýðand-
ans, rismesti eiginleiki þess og sá sem ekkert kemur í staðinn fýrir.
Hvað meira? Af hverju samanstendur hið ósnertanlega? Skoðum afmr
metafórurnar eða ammetafórurnar, þessar Ubertragungen sem eru
þýðingar og myndhverfingar þýðinga, þýðingaþýðingar (Ubersetzungen)
eða myndhvarfamyndhvörf. Skoðum alla þessa benjamínsku kafla. Fyrsta
myndin sem kemur hingað er sú um aldinið og hýðið, kjarnann og hism-
ið (Kem, Frucht/Schale). Hún lýsir þegar á allt er litið greinarmuninum
sem Benjamin snýr aldrei við baki né heldur skeytir hann um að taka
hana til náinnar athugunar. Kjarna, frumtextann sem slíkan, þekkir mað-
ur af því að hann getur að nýju látið þýðast og endurþýðast. Þetta getur
þýðing aftur á móti ekki sem slík. Aðeins kjarni, vegna þess að hann
tregðast við þeirri þýðingu sem hann laðar að sér, getur gefist nýrri
þýðingaraðgerð án þess að komast í þrot. Því að tengsl innihalds við
tungu, maður gæti einnig sagt efnis við form, táknmiðs við táknmynd,
það má einu gilda hér (í þessu sambandi stillir Benjamin upp sem and-
stæðum inntaki (Gehalt) og tungu eða máli (Sprache)), eru ekki þau sömu
í frumtextanum og í þýðingunni. I fyrra tilvikinu er eining þeirra jafn
þétt, föst, jafn samloðandi og eining aldins og hýðis, skurnar þess eða
barkar. Ekki að þau séu óaðskiljanleg, maður verður að gera greinarmun
á þeim í lögum, en þau tilheyra lífrænni heild og það er ekki alveg merk-
ingarlaust að myndhverfingin skuli hér vera í ætt við gróður og náttúru,
náttúruhyggju:
Inn í þetta ríki kemst hann [frumtextinn í þýðingu] aldrei alla
leið, en þar er að finna það sem gerir þýðingu að meiru en
miðlun. Hægt er að skilgreina nánar þennan innri kjarna sem
það í þýðingunni sem ekki er þýðanlegt að nýju. Því, enda þótt
hægt væri að skilja úr allt það sem miðlunartækt er og þýða,
stæði alltaf eftir hið ósnertanlega, sem vinna sanns þýðanda
miðar að. Það er ekki tilfæranlegt á sama hátt og skáldskapar-
orð frumtextans (úbertragbar wie das Dichterwort des Originals),
því tengsl inntaks við málið eru gjörólík í frumtexta og
IOI