Læknaneminn - 01.03.1972, Síða 98

LÆKNANEMINN

gætilega, ef hann er á vægu stigi,
en kröftuglega, ef illkynja, þannig,
að diastola sé um 100 mm/Hg.
Við blæðingar hefur meðferð, er
drægi úr samloðun blóðkorna, eins-
og t.d. dextran, litla þýðingu, og
gæti verið skaðleg. Lyf, sem hindr-
uðu upplausn blóðstorku, er lokað
hefði æðagati, myndu sýnast gagn-
leg, en nægjanlegar upplýsingar
liggja ekki fyrir hendi. Lyf, sem
draga úr æðasamdrætti, geta verið
hjálpleg til þess að stuðla að betra
hliðarrennsli blóðs, en einnig hér
vantar nægar sannreyndar niður-
stöður. Steroidar og diuretisk lyf
gagna nokkuð til þess að draga
úr bjúgmyndun, sem jafnan er. en
ekki eru þau þó eins áhrifarík hér
og þegar um bjúg er að ræða um-
hverfis æxli. Hjá ungu fólki. sem
virtist vera að deyja vegna stækk-
unar blóðkögguls eða aukins
bjúgs, hlyti að koma til álita
skurðaðgerð, annaðhvort aðeins
sem decompression eða til þess að
tæma út eitthvað af blóðinu. Þótt
mortalitet við þessa.r aðgerðir sé
hátt, er það lægra hjá hinum
yngri, sem hefðu og e.t.v. megnið
af sínu æðatré í sæmilegu standi.
Annars er spurningunni um gildi
skurðlækninga við heilablæðingar
bezt svarað með uppgjöri frá
McKissock frá árinu 1959, en hann
meðhöndlaði 244 tilfelli kirurgiskt
og 180 tilfelli medicinskt. Mortali-
tetið var 65% í fyrri hópnum og
51 % í þeim síðari, en tilfellin voru
óvalin. Það eru hinsvegar sérstak-
ir hópar blæðinga, þar sem
kirurgia er sú meðferð, sem velja
ber. Er þar um að ræða blæðingar
í litla heila. Mortalitet er að vísu
hátt, en þeir, sem lifa. jafna sig
vel. Hitt eru smáar blæðingar, sem
valda takmarkaðri lömun, en sem
ekki vill lagast. Skurðaðgerð hér
er ekki til að bjarga lífi heldur til
þess að laga „minimal defect“.
Mortalitet er lágt og árangur góð-
ur.
Medicinsk meðferð við thrombos-
ur er mest á almenna sviðinu og
beinist síðan að meðvirkandi sjúk-
dómum. Hydration og eðlilegur
blóðþrýstingur eru mikilvæg at-
riði. Lyf, sem draga úr æðasam-
drætti sem og hámolekuler lyf,
gera a.m.k. ekki skaða, en því mið-
ur hefur blóðþynning lítil áhrif á
orðna stíflu non-emboliska, og
liggja fyrir um þetta tölur frá
Carter 1959 og Marshall 1960.
Kirurgia hefur litla þýðingu við
thrombosur, nema sem decom-
pression vegna mikils bjúgs, er
ekki lætur undan steroidum eða
diuretiskum lyf jum einsog reyndar
oftast vill verða.
LFm meðferð á embolium gildir
nokkuð öðru máli. Verður að hafa
í huga, að þær eru tilkomnar vegna
ákveðinna sjúkdóma annarsstaðar,
og verður að snúa sér að því að
meðhöndla þá. En annars er það
hér, sem blóðþynning hefur mikla
þýðingu. Ég mun ræða þá með-
ferð sérstaklega síðar, en geta
þess hér, að ástæðulaust er að
óttast, að emboliskur infarct sé
haemorrhagiskur. Hann kann að
vísu að vera það, en það mælir
ekki gegn blóðþynningunni. Blóð-
þynningsmeðferðin á að hefjast
strax og halda áfram svo lengi,
sem ekki tekst að ná fyrir upp-
sprettu embolianna. Mortalitet
hækkar mjög við endurteknar em-
boliur, og þeirri spurningu hefur
verið varpað fram, hvort sjúkling-
ar, sem hafa ákveðnar líkur fyrir
því að fá emboliur í heila, eigi að
vera á fyrirbyggjandi blóðþynn-
ingarmeðferð, Spurningu þessari
svaraði Bannister játandi eftir at-
huganir í London 1960.
Til viðbótar því, sem hér hefur