Úrval - 01.03.1963, Side 65

81
ÁFENGIÐ OG LÍFIÐ
líkja við stóra rafstöð og efnar
verksmiðju. En frumur heilans
lifa margar að eilífu. Fyrir
þeim er æviskeið mannsins að
vísu það langt, að það nær frá
eilífð til eilífðar, en um þær
sem þrauka það á enda, má
sannarlega segja að þær séu
eilífar. Þær eru þó 10 milljarðir
talsins við fæðingu barnsins og
þeim fjölgar ekki úr því. Deyi
einhverjar þeirra geta þær aldrei
endurnýjazt, og þannig kemur,
að því er virðist, aldrei nein
ný fruma í þeirra stað. Hnign-
un heilans byrjar mjög snemma,
sennilega um 10 ára aldur, að
minnsta kosti minnkar sjón-
skerpan eftir þann aldur, en
þessi eðlilega hnignun er svo
hægfara, að fólk verður yfirleitt
ekki.vart við hana um áratugi,
þó deyr af þeim að jafnaði um
14000 á dag. Samt geta sumar
heilafrumur tekið að sér störf
annarra fruma, sem dáið hafa,
og umframorka heilans er tvö-
föld eða meira, eins og flestra
annarra líffæra. Þannig geta
menn lifað allgóðu lífi með eitt
nýra, hálft lunga og engan
maga, þótt vitanlega sé alltaf
betra heilt en vel gróið. En „þeir
eldast sem lifa,“ eins og gamla
konan á Framnesveginum sagði
eitt sinn hughreystandi við eldri
vinkonu sína, sem lá þungt hald-
in af lungnabólgu og bar sig illa
vegna lasleika og ellinnar, er ég
var sóttur til hennar. Það fór
líka svo að hún hélt áfram að
eldast, þó að fyrir ykkur
(erindið flutt i skóla) kunni
það almennt að vera tilhlökk-
unarefni, enn sem komið er.
Flest viljum við samt verða
gömul, án þess að eldast og í
seinni tíð hefur þróuninni mið-
að ört í þá áttina með bættum
lífsskilyrðum og heilbrigðis-
þjónustu. Áður fyrr var álitið
að bezta úrræðið til þess að
eldast seint og vera langlífur
væri það, að velja sem allra
langlífasta afa og ömmur, en nú
eru önnur úrræði uppi á ten-
ingnum, sem miklum mun fleiri
menn, konur jafnt sem karlar,
eiga kost á að hagnýta sér. Lífs-
glatt og heilbrigt fólk elskar
lífið með öllum þess unaðssemd-
um, þó að þær séu á stundum
samofnar sorgum og baráttu, og
slíkt fólk vill varðveita og efla
líf sitt og annarra til sivaxandi
andlegs og líkams þroska. Jafn-
vel á hnignunarskeiði líkamans
getur hinn andlegi þroski þess
aukizt, því að ást þessa fólks til
lífsins verður þvi aftur á móti
sú uppspretta lifsorku, sem
Iengst varir og siendurnýjar
æsku þess í anda. Lífsorka þess
fær útrás í starfslöngun, sam-
fara heilbrigðum skemmtunum
og iþróttaiðkunum. Þrautþjálf-