Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2014, Side 88

Vanda Sigurgeirsdóttir og Jakob Frímann Þorsteinsson
2003) og tengsl eru á milli jákvæðra tóm-
stunda og lífsgleði og hamingju (Leitner
og Leitner, 2012; Mannel, 2007). Frítíma-
tengd vandamál, eins og ofneysla ýmissa
vímuefna, veðmál, hreyfingarleysi, þjófn-
aður og skemmdarverk eru á hinn bóginn
gríðarlega dýr fyrir samfélagið (Leitner
og Leitner, 2012; Platz og Millar, 2001;
Wheeler, 2010; Wolburg, 2001). í þessu
samhengi er nauðsynlegt að fram komi
að skipulagt tómstundastarf í umsjón
ábyrgra og reyndra aðila er líklegra til að
hafa jákvæð áhrif en athafnir sem ekki eru
skipulagðar og/eða ekki í umsjá fagfólks
(Álfgeir Logi Kristjánsson, Jón Sigfússon,
Inga Dóra Sigfúsdóttir og Hrefna Páls-
dóttir, 2012). Aðstoð við fólk í frítímanum
er því sérhæft starf sem krefst fagmennsku
og sérþekkingar ef gæði þess eiga að vera
tryggð. Fagmennska er ekki sjálfsögð
heldur krefst sérþekkingar og sérnáms
sem byggist á skilgreindum kenningum
(Meyvant Þórólfsson, Allyson Macdonald
og Eggert Lárusson, 2007). Ljóst má því
vera að menntaðir tómstunda- og félags-
málafræðingar hafa mikilvægu hlutverki
að gegna og því er áríðandi að gagnsemi
og gæði námsins standist þær kröfur sem
til þess eru gerðar.
Árangur og gæði í háskólanámi
Rannsakendur og aðrir áhugamenn um
uppeldi og menntun hafa á síðustu ára-
tugum fjallað töluvert um hugtök eins og
gæði, skilvirkni, fagmennsku, umbóta-
starf, þróun náms og sjálfsmat (Gajda og
Koliba, 2007; Sergiovanni, 2009; Sigurlína
Davíðsdóttir, 2008; Steinunn Helga Lárus-
dóttir, 2002). Þessi umræða er áberandi í
tengslum við öll skólastig á íslandi, allt frá
leikskóla til háskóla. Ef litið er sérstaklega
til háskólans sést að áherslur á að mæla
árangur og gæði í háskólastarfi hafa verið
ofarlega á baugi, bæði hér á landi og er-
lendis. Til merkis um það gaf mennta- og
menningarmálaráðuneytið út reglur um
gæðaeftirlit með háskólakennslu í þeim
tilgangi að efla markvisst íslenska há-
skóla og tryggja samkeppnishæfni þeirra
á alþjóðavettvangi (Reglur um eftirlit með
gæðum kennslu og rannsókna í háskólum,
nr. 321/2009). Hér á landi hefur ýmislegt
verið gert til að mæla árangur og gæði í
háskólanámi, til að mynda stjórnsýslu-
og gæðaúttektir og ýmsar rannsóknir (sjá
t.d. Guðrún Geirsdóttir og Gyða Jóhanns-
dóttir, 2011; Ingibjörg Kaldalóns og Ally-
son Macdonald, 2005; Menntamálaráðu-
neytið, 2006; Ríkisendurskoðun, 2005).
í nokkrum tilfellum hefur verið leitað
til fyrrverandi nemenda eins og gert er í
þessari rannsókn. Má þar nefna rannsókn
á viðhorfum tveggja útskriftarárganga við
HÍ en í þeirri rannsókn kom í ljós að þátt-
takendur töldu sig almennt vel búna undir
verkefni í starfi þegar námi lauk. Voru þeir
einnig mjög jákvæðir gagnvart gildi náms-
ins og var ánægjan jöfn og almenn hvort
sem námi lauk 2001 eða 1993 (Ríkisendur-
skoðun, 2005). í raun má segja að það
sama gildi um rannsókn sem gerð var árið
2012 meðal fyrrverandi nemenda við Há-
skóla íslands sem luku námi árið 2010 (Ás-
dís Aðalbjörg Arnalds, Guðbjörg Andrea
Jónsdóttir, Guðný Bergþóra Tryggvadóttir
og Heiður Hrund Jónsdóttir, 2012). Gildi
og gagnsemi námsins kom almennt vel út
og voru nemendur fremur ánægðir. Rann-
sóknin Gildi og gagnsemi náms í HA sem