Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Side 29

í’orvaldur Thoroddsen
29
bókum, en þá er Thoroddsen lauk rannsóknarferðum
sínum, voru þeir orðnir 139. Hann ákvað og fyrstur
manna hæð snjólínunnar á íslandi.
Hann athugaði einnig 109 hverastaði, 65 hverahópa
og 44 einstaka hveri. Af þessum hverastöðum höfðu 80
með 300 hveraopum aldrei fyr verið rannsakaðir af vís-
indamanni. Hann mældi alstaðar hæð hvera yfir sjó,
hita þeirra og lauga, hæð hveragosa og tímalengd, þar
sem tök vOru á því.
En í engu var framförin meiri en í öllu því, sem
snerti eldfjöll og eldstöðvar á Islandi. Alt það, sem að
þeim laut, lagði Thoroddsen sjerstaka stund á. Eá er
hann byrjaði rannsóknir sínar, hafði 6 eldfjöllum verið
lýst allnákvæmlega og rúmlega 20 höfðu verið nefnd í
útlendum bókum, en um 30 höfðu verið nefnd að ein-
hverju leyti í íslenskum bókum. Haustið 1898 voru eld-
fjöllin eða eldstöðvar á íslandi orðnar 130. Hefur eldur
sumstaðar gosið upp úr gjám og sprungum á jafnsljettu
og gýs stundum enn; er því eigi nóg að nefna eldfjöll,
þá er um jarðelda er að ræða á Islandi. Tala eldstöðv-
anna óx um 100 við rannsóknir hans, og af þeitn fann
hann og skoðaði milli 70 og 80 eldsprungur og gíga-
raðir, sem fræðimenn höfðu ekki þekt áður. Hin stóru
strýtumynduðu eldfjöll voru flest að einhverju kunn áður,
en enginn af þeim jarðfræðingum, sem höfðu ferðast á
íslandi, hafði veitt því athygli, að þar voru til hraun-
dyngjur af sama eðli og gerð sem hinar miklu og frægu
eldfjallabungur á Havaji í Sandvíkur-eyjum í Kyrrahafi;
Thoroddsen fann 16 af þeim. Sumar hinar stærstu af
dyngjum þessum höfðu margir sjeð áður, og ein þeirra,
Skjaldbreið, fyrir ofan Pingvallasveit, er alkunn að nafn-
inu til, síðan Jónas Hallgrímsson kvað um hana, en eng-
um hafði hugkvæmst, að þetta væri nýtt og merkilegt
eldfjallasnið, áður óþekt í Norðurálfunni. Á Reykjanes-