Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Blaðsíða 135
Georg Brandes áttraeður
135
hóf hanti sannleiksstríðið gegn hræsni og lygum núver-
andi valdhafa í heiminum. Brandes og sárfáir aðrir ágæt-
ismenn, svo sem Englendingarnir Keynes og Morel, ítal-
inn Fransesco Nitti og Frakkinn Romain Rolland hafa
bæði fyr og nú þorað að andmæla ofbeldisfriðnum frá
Versailles og sýnt fram á, að hann ekki aðeins mundi
kvelja Miðveldin til dauða eftir mikil harmkvæli, eins og
nú þegar er að koma í ijós, heldur einnig eyðileggja öll
ríki og þjóðir Norðurálfunnar fyr eða seinna, ef hann
verður lengi í gildi. Brandes og Keynes hafa manna best
sýnt fram á, að þessi friðarnefna er ófreskja og afskræmi,
eins og Selma Lagerlöf kallar hana í kvæði, þar sem hún
ávítar friðargyðjuna fyrir að hafa fætt þennan ljóta unga,
útbúinn með járnklóm og þyrstan í blóð.
Pað var ekkert annað en sannleiksást Brandesar og
löngun til að rjetta hlut þeirra, sem verða fyrir órjett-
læti, sem knúði hann út í blaðadeilurnar við fornvin sinn,
Clemenceau, útaf orsökunum til heimsstyrjaldarinnar.
Hann sýndi fram á að Clemenceau væri orðinn eins full-
ur af þjóðmetnaði og þeir herforingjar, sem hann sjálfur
barðist svo kröftuglega á móti í Dreyfusmálinu. Nú fyrir
skömmu hefur Brandes átt í ritdeilum við belgiska ráð-
herrann Vandervelde útaf meðferð Belga á Flæmingj-
um eftir stríðið. Brandes er nú orðinn svo kunnur um
allan heim fyrir mannúð sína og mannkærleika, að allir
þeir, sem þola verða ófrelsi, kúgun og pyntingar víðsveg-
ar um lönd, skoða hann sem sinn besta talsmann. fetta
sýna og sanna best þau mörgu bænarbrjef og ávörp,
sem hann hefur fengið á síðustu árum og fær enn, næst-
um daglega, og vil jeg nefna nokkur dæmi því til sönn-
unar.
í fyrra skrifuðu rússneskir rithöfundar og listamenn
til hans á þessa leið:
»Vjer undirritaðir mótmælum dauðahegningunni, eink-