Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Blaðsíða 107
Um sýfílis
107
bæði hve magnaður sjúkdómurinn er, þrátt fyrir aukna
þekkingu og ljettari kost á læknishjálp, og sömuleiðis
vaxandi siðspillingu í öllum stjettum. í öðrum löndum
Norðurálfu, einkum á Frakklandi og Pýskalandi, er ástand-
ið langtum verra, að jeg ekki nefni Balkanlöndin eða Rúss-
land, þar sem sjúkdómurinn hefur breiðst svo gífurlega
út, að fullyrða má að annar hver maður þjáist af þessari
plágu.
Sýfílis er svo útbreidd og mögnuð nú sem stendur
um öll lönd, að með rjettu má tala um sýfílislandfarsóttir.
Á miðöldunum gengu þess konar landfarsóttir yfir lönd
og ríki, einkum á 16. öld, þegar sjúkdómurinn breiddist
út um Norðurálfu frá rómversku löndunum, ítalíu, Spáni
«g Frakklandi. Veikinni er lýst sem megnri drepsótt í
skýrslum og frásögnum frá þessum tímum, og lýsingarn-
ar á henni og sjúkdómseinkennum hennar eru hræðilegar,
en ef til vill stundum orðum auknar: Menn fengu úldin
rotnunarsár um allan líkamann, og holdið fjell af beinum.
Andi sjúklinganna varð eitriblandinn, og snerting þeirra
hafði dauða og rotnun í för með sjer. —
Lengi fram eftir öldum var lækningaaðferðum á sýfílis,
eins og flestum öðrum sjúkdómum, mjög ábótavant.
Menn báru svo lítið skyn á sjúkdóminn og gátu ekki
greint hann frá öðrum kynsjúkdómum. Pað er ekki meira
en rúm hálf öld síðan að hinn skotski læknir Hunter
færði vísindalegar sannanir, bygðar á rannsóknum og til-
raunum á sjálfum sjer og öðrum, fram fyrir því, að sý-
fílis og lekandi (gonorrhoe) og linsæri (ulcus molle) væri
sami sjúkdómurinn. En vísindin eru ekki altaf óhaggan-
leg> °g þessum vísindalegu staðhæfingum Hunters og
margra annara var brátt kollvarpað. Nú vita menn með
fullri vissu, að lekandi og sýfílis eru alveg óskyldir sjúk-
dómar. Peir sem mest hafa unnið að því, að komast að
eðli og orsökum þessara sjúkdóma, eru þýsku læknarnir