Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Page 130

30
Valdimar Erlendsson
fjöri og ósljófguðum anda, og á meðal þeirra eina á svöl-
unum á veisluhúsi Nimbs til danskra stúdenta, er komu
hundruðum saman í blysför til hans.
Það er maklegt að menn minnist þessa framúrskar-
andi öldungs og ritsnillings, ekki að eins á ættlandi hans
og hjá stórþjóðunum, eins og gert var, heldur einnig í
íslenskum ritum, því að hann hefur alt af verið Islandi
hliðhollur og velviljaður. Yms íslensk skáld, einkum þeir
Matthías Jochumsson, Hannes Hafstein og Jóhann Sigur-
jónsson urðu fyrir miklum andlegum áhrifum af Georg
Brandes, og enn fremur hefur hann margsinnis ritað hvetj-
andi og hlýja ritdóma um íslenskar bókmentir, sjerstak-
lega um skáldrit þeirra Jóhans Sigurjónssonar, Gunnars
Gunnarssonar og Guðmundar Kambans. Hahn hefur í
raun og veru altaf tekið málstað íslendinga, nema máske
í einni blaðagrein, þar sem hann í gamni sagði oss til
syndanna, en þá grein misskildu margir.
í yfir hálfa öld hefur Brandes unnið meira verk sem
rithöfundur og einkum sem bókmenta- og listdómari en
nokkur annar maður á Norðurlöndum nú á tímum og þó
víðar sje leitað; í augum allra óhlutdrægra manna er
hann nú, og hefur lengi verið, æðsti dómari í bókmenta-
heiminum. En andi hans og þekking grípur einnig yfir
stjórnmálafræði, sögu og listasögu allra siðaðra þjóða og
þjóðflokka. Lærdómur hans virðist næstum óúttæman-
legur bæði í fornum og nýjum fræðum, og þess vegna er
víðsýni hans stærra og yfirgripsmeira en flestra þeirra
manna, er nú eru uppi, og að eins örfá stórmenni fyrri
tíma, svo sem Leonardo da Vinci, Goethe og ef til vill
Tolstoj og Carsten Hauch og nokkrir fleiri hafa getað
litið yfir jafnvíðan eða víðari sjóndeildarhring en hann,
Brandes er fæddur á blómatíð danskra bókmenta
og skáldskapar. Hann lagði út á bókmentabraut sína