Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Blaðsíða 177

Um hinn íslenska Faust
17 7
En þó tekur út yfir þegar þýðandinn lætur eina og sömu endingu gera
rím við sjálfa sig (t. d. seðilinn: vargurinn 64—6, verkfærum: húsgögnum
407—8, suðunni: veislunni 2891—3, leyfileg: skemtileg: leiðinleg 1434—8).
þetta kemur fyrir í hjer um bil 30 stöðum. tessu líkt er að um rímar
við um (1874—5), þú við þú (2683—5), / við / (2849—50), sýna við
sýna (877—9), megin við megin (1666—8). Loks er það eindregið brot
eftir rímtilfinningu nútíðarmanna, að láta hœðir standa móti flœbi (1096—8),
sbr. rœðir: klœði (2215—17), liðu: niður (2324—5), njóta: Ijótar (2603
—4), gœtlir: mœtti ( 2805—6), hennat : kvenna (3029—30), unnum :
sunnu (1485 — 6), leiðu: seyðum (2390—2), hanga: pangað (1894 — 5).
Við þetla bætist að þýðingin er full af hreinum og beinum hortitt-
um. Oft eru það alsendis óþörf lýsingarorð, eins og þegar gleðin er
kölluð bjórt (1765), eðlisöflin skír (3513), eldköfin ung (4038), gremjan
Ijót (2646, 3676), vængur ósýnilegs anda bjartur (475). Altítt er að
segja að þetta og þetta sje víst, þegar annaðhvort vantar v í stuðul eða
rím móti síst. Sem dæmi má nefna: um konu, börn og bú vill hann þig
hræðast láta, við hyr, sjó, eitur, rýting víst (648—9); hjer stutta hefi eg
víst átt vist (1868). í síðari setningunni er víst ekki að eins óþarft, heldur
gerir það setninguna að þvættingi, því að það bendir til, að þeim sem
talar sje ekki fullkunnugt um það, sem hann hlýtur þó að vita, hve
lengi hann liafi verið á staðnum. Hve lausir hortittirnir liggja sjest með-
al annars á erindum sem þessum:
Hóran, móðirin mín
illa myrða mig vann\
mín föðurmynd ill,
síðan át mig hann (4412—15).
Trú mjer að heimsins dýrstu dóma
sjer drottinn einum gerði rjett.
Hann unir sjer í eilífbjörtum ljóma,
en oss hann myrkrið hefir sett,
þjer skifti dags og nætur nett (1780—84).
Stuðlavillurnar og kveðandiskekkjurnar eru tiltölulega strjálar og þær
má hæglega laga; máttlaus og slæm rím og hortittir er miklu verri lýti,
en margt af því mætti þó bæta, ef verkið yrði rækilega endurskoðað í
nýrri útgáfu. Pað sem að mínum dómi sýkir verkið alvarlegast er, fyrir
utan hið óheppilega orðaval, orðskipunin. Hjá Goethe eru heilar blaðsíð-
ur, þar sem orðaröð er naumast haggað frá rnœltu máli og hvergi tiema
lítils Juíttar. í þýðingunni er eðlileg orðaróð brjáluð i öðru hverju vísu-
orði og víða til stórra lýta.
Dæmin um þetta eru svo tíð og margvísleg, að hjer getur ekki
komið til mála að tilfæra annað en örfá sýnishorn.
Það er föst regla í íslensku máli, að samtengingar og tilvísunarorð
standi fremst í setningu. Eigi að síður notar þýðingin orðaröð eins og:
12