Samvinnan - 01.03.1931, Page 63

SAMVINNAN
57
kleift, jafnskjótt og þeim væri bannað að hagnýta inn-
stæðurnar.
Og bankarnir hika ekki heldur við að nota fé það,
sem þeim er trúað fyrir. Aðeins verða þeir að gæta þess
að hafa alltaf svo mikið í s j ó ð i, að þeir geti greitt það,
sem út kann að verða tekið.
Ekki er hægt að ákveða í eitt skipti fyrir öll, hvaða
hlutfall eigi að vera á milli innstæðufjár bankans og
þess fjár, sem hann á að hafa í sjóði. Sjóður bankans þarf
að vera því stærri, því minna lánstrausts sem bankinn
nýtur og því meiri sem innstæðurnar eru. Og sjóðinn
verður að auka, þegar verzlunarkreppur eru, og sömu-
leiðis þegar vaxtagreiðslur fara fram eða skuldabréf eru
innleyst; yfir höfuð alltaf, þegar fyrirsjáanlegt er, að
innstæðueigendur þurfa á fé sínu að halda.
Eins og vér höfum áður sýnt, eru víxlarnir eins konar
lánsskírteini, sem er þannig úr garði gert, að það veitir
kaupanda vörunnar gjaldfrest um ákveðinn tíma, þangað
til víxillinn fellur. Og forvöxtun víxils er í því fólgin, að
kaupandi víxilsins lánar seljanda vörunnar andvirði
hennar fyrir dálitla þóknun, sem dregin er frá víxilupp-
hæðinni. Hver sá banki, sem teljast vill traustur og ör-
uggur, verður að leggja kapp á að verzla ekki með ann-
ars konar víxla en þessa, beina viðskiptavíxla. í
flestum löndum er því einnig þannig varið, og víxlastarf-
semi bankanna sýnir þá állglöggt, hvemig ástandið er í
viðskiptalífinu yfirleitt. í Svíþjóð og Finnlandi og víðar
tíðkast þó, auk viðskiptavíxlanna, aðrir víxlar, sem eru
allt annars eðlis, og sumir bankar gera mikið að því, að
kaupa slíka víxla. En þeir eru ekki annað en viss tegund
skuldabréfa1).
Slíka víxla kalla menn framlengingar-
víxla (ackomodation s-víxla), og slík víxlavið-
I nánu sambandi við þetta er sú staðreynd, að víxlar í
þessum löndum eru oft forvaxtaðir til lengri tíma en þriggja
mánaða, oft til fjögurra eða jafnvel sex mánaða.