Samvinnan - 01.03.1931, Side 91

SAMVINNAN
85
2. Mestar verða þó breytingar víxilgengis, þegar um
er að ræða víxla frá þeim löndum, sem hafa lélega mynt.
Gengi slíkra víxla getur hækkað eða lækkað um það bil
takmarkalaust. T. d. hefir það komið fyrir, að víxill á Rio
Janeiro var greiddur í Lundúnum eða París með aðeins
tveim þriðju af nafnverði vegna þess að gengi peninga í
Brasilíu var svo lágt. Víxlar þeir, sem gefnir voru út á
Rio Janeiro hlutu því að falla mjög í verði, en hins vegar
voru víxlar á Lundúni eða París greiddir meira en tvö-
földu nafnverði í Rio Janeiro með Brasilíupeningum.
En það er ekki aðeins pappírsmynt, heldur einnig
málmmynt, sem fallið getui- í verði, og sú verðrýrnun
hefir þá sams konar áhrif á víxilgengið. Svo hefir t. d.
farið um silfunnyntina, sem féll í gildi um helming. Víxlar
þeir, sem notaðir eru í viðskiptum við lönd, sem hafa silf-
urmyntfót, svo sem Austur-Indíur, hafa aðeins tvo þriðju
eða helming af nafnverði sínu. Og á hinn bóginn er í
Austur-Indíum gefið mlklu meira en nafnverð fyrir víxla
á lönd þau, sem hafa gullmyntfót, svo sem England,
Frakkland og Þýzkaland. En þetta ástand veldur miklum
ruglingi og örðugleikum í öllum viðskiptum.
Ekki þarf annað en athuga gengi útlendra víxla í ýms-
um löndum, til þess að vita nákvæmlega um fjárhag þeirra
og afkomu, enda þótt menn hafi enga hugmynd haft um
það áður. Á því má sjá, hvort þau kaupa meira en þau
selja eða þvert á móti, hvort mynt þeirra er léleg eða ekki,
og hve mikil brögð eru að verðrýmun myntarinnar, ef
um það er að ræða.
3. Að lokum stígur víxilgengi langt yfir nafn-
verð, þegar skuldunautur á erfitt með að afla peninga til
greiðslu, hvort heldur það kemur af því, að hann hefir lít-
ið lánstraust og bankarnir eru tregir að forvaxta víxla
hans, eða það stafar af því, að óhagstæð viðskipti hafa
valdið því, að málmforði hefir horfið úr landi. Þannig var
t. d. ástatt eftir stríðið 1870, þegar Frakkar urðu að
greiða hernaðarskaðabætur, sem námu 5 miljörðum
franka. Frakkland átti auðvitað örðugt með að afla þessa