Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1979, Síða 77

Andvari - 01.01.1979, Síða 77
andvari HALLÆRI OG HNEYKSLISMÁL 75 öll hey, taða og úthey, meira og minna skemmd af bruna og illri verkun (ísafold 7. febrúar 1883). (bls. 199). Mislingarnir ollu miklu meira tjóni í Húnavatnssýslu en á Austfjörðum, og telur Bjarni Jónasson, að um 100 manns hafi 'látizt úr veikinni. Vinnutapið var líka óhemju mikið. Var það áætlað á þeim tíma, að það mundi ekki nema minna en hálfri milljón króna, og er það mikið fé miðað við verðgildi peninga á þeim tíma. í Húnavatns- sýslu var þá t. d. eitt dagsverk um heyannir talið samkvæmt verðlagsskrá á kr. 2,38 (bls. 201). Ennþá verra var þó tjónið af f járfellinum, og þá sérstaklega af lambadauða. Til að bjarga því búfé, sem eftir var, seldu menn haustið 1882 eins marga sauði og Cogbill var fáanlegur til að kaupa. Eftirfarandi yfirlit sýnir fækkun búfjár í Húnavatnssýslu frá fardögum 1881 til far- daga 1883 og samanburð við heildarfækkunina á öllu landinu: Nautgripir 371, eða 23,27%, allt landið 18,12%. Sauðfé 24.408, eða 42,68%, allt landið 35,68%. Hross 1.135, eða 24,27%, allt landið 20,53% (bls. 202) Ekki er um að villast, að í Húnavatnssýslu hefir verið um raunverulegt hallæri að ræða og gjafavörurnar frá Englandi og Danmörku því komnar á réttan stað. Gallinn var sá, að ekki kom nóg áf fóðurvörum, éftir því sem Bjarni Jónasson reiknaði: Heimili í sýslunni voru þá talin rúm 650, og kom því ekki nerna 3% poki af gjafa- korninu á hvert og 1 baggi af heyi á 9 heimili af hverjum 13 (bls. 210). Um ástandið í Eyjafirði bar Jón A. Hjaltalín vitni, eins og áður var getið, að ekkert hallæri væri og engin ástæða til að biðja um hjálp frá útlöndum. En ekki þótti undirkennara hans á Möðruvallaskólanum, Þorvaldi Tlioroddsen, ástandið gott. í Ferðabók sinni, 1. bindi, segir Þorvaldur: Sumarið 1882 var eitt hið lakasta, er verið hafði í manna minnum. Samgöngu- leysið, ísarnir, kuldi, þokur, rigningar og frost um hásumar drógu kjark úr mönn- um. . . . Ekkert er hægt að fá í kaupstöðunum og ekkert frá útlöndum, svo þá eru flestar bjargir bannaðar (bls. 21). Um morguninn 28. júní fór ég á stað frá Möðru- völlum í Hörgárdal. Fyrr var eigi hægt að fara, því nægilegt gras handa hestum var eigi sprottið, og hey var hvergi að fá, þótt gull væri í boði (bls. 22). Maður, sem gæti kannski skorið úr ólíkum vitnisburðum manna, er sóknar- prestur þeirra og nágranni, séra Davíð Guðmundsson prófastur á Hofi í Möðru- vallaklausturssckn, en dagbækur hans eru geymdar í Landsbókasafni (Lbs. 925-6 8vo). Óhugsanlegt er, að þeir séra Davíð og Jón skólastjóri hafi ekki talað oft saman um daginn og veginn, þar eð prestur var vanur að koma heim til Jóns eftir messu á Möðruvöllum. Það hefði ekki verið nema eðlilegt, að Jón Hjaltalín hefði frétt, frá prestinum eða öðrum, að margir bændur úr sveitinni neyddust
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.