Andvari - 01.01.1979, Síða 94

92
ÁRNI KRISTJÁNSSON
ANDVARI
Nietzsche - „eru draumábrýr og friðarbogar milli þess, sem eilíflega er að
skilið.“
Það fer enginn samur af fundi sínum við Wagner. Ef ég spyr endurminning-
una um það, hvaða atriði mér hafi þótt mest til um í „Hringnum", svarar hún
mér: Ástafundur þeirra Sigmundar og Siglindu, systkinanna, í „Valkyrjunni“, og
Dauði Siegfrieds í „Ragnarökkri“. í báðum þessum atriðum, sem úrslitum valda
um gang sögunnar, slær tónskáldið gígju sína af þvílíkum guðmóði, að ómögulegt
er að sitja algáður undir flutningi þeirra. Hugljómun elskendanna og algleymis-
ást, sem tónlistin lyftir í æðsta veldi, orkar á mann með slíkum mætti, að
engin hugsun um synd eða sifjaspell kemst þar að. Fegurðin ein, kærleikur-
inn, guðdómsviljinn er allsráðandi og gagntekur þann, er þetta sér, heyrir og
lifir. Eins fékk „Dauði Siegfrieds" í leiknum, sem sorgarslagurinn umvefur dýrð-
arljóma helgrar sorgar, svo mjög á mig, að mér verður aftur þungt og þó hlýtt um
hjartarætur, er ég hugsa til þessa atriðis. Andagift Wagners er hér svo máttug, að
einnig við, sem nemum, þykjumst „sjáandi sjá og heyrandi heyra“, skynja og
skilja.
Að lokinni frumsýningu fjórleiksins í Bayreuth árið 1876 gekk Wagner fram
fyrir tjaldið, stillti með einni handbendingu fagnaðarlæti áheyrenda og sagði:
„Vér höfum nú fengið sannanir fyrir því, að listin getur lifað. Það er undir yður
sjálfum komið, hvort hún á að lifa áfram.“
Ef til vill á „peningamúgurinn" einhvern þátt í því, að hægt er að halda uppi
jafnstórbrotnum sýningum og þeim, er fara fram í Bayreuth á hverju sumri, en
hvað um það: Listin, - tónlist Richards Wagners - lifir enn og öll hin mikla
þýzka tónlist með henni. Hamingjunni sé lof fyrir það, að hún býr enn yfir þeim
særingarmætti að geta bundið tómið, - auðnina í okkur. Hvar værum við annars
stödd í okkar dreifða, demóníska heimi, ef listarinnar nyti ekki við? Listin, hin
mikla list, er vissulega sú Bifröst, sem brúar bilið milli okkar og hins óræða.
Eins og letrað stendur gylltum stöfum í hátíðarsal borgarinnar Bayreuth: SINE
ARTE, SINE AMORE NON EST VITA. Líf án listar, án ástar, er ekkert líf!