Andvari - 01.01.1979, Page 104

102
FINNBOGI GUÐMUNDSSON
ANDVABI
En er fram liðu stundir, þá ójafnaðist mannfólkit. Váru sumir góðir ok rétt-
trúaðir, en miklu fleiri snerust eftir girnðum heimsins ok órækðu guðs boðorð,
ok fyrir því drekkði guð heiminum í sjóargangi ok öllum kykvendum heimsins
nema þeim, er í örkinni váru með Nóa.
Allt fór þó á sömu leið aftur
ok svá mikit gerðist at því, at þeir vildu eigi nefna guð. En hverr myndi þá frá
segja sonum þeira frá guðs stórmerkjum? Svá kom, at þeir týndu guðs nafni, ok
síðast um veröldina fannst eigi sá maðr, er deili kunni á skapara sínum. En eigi
at síðr veitti guð þeim jarðligar giftir, fé ok sælu, er þeir skyldu við vera í heim-
inum. Miðlaði hann ok spekðina, svá at þeir skildu alla jarðliga hluti ok allar
greinir, þær er sjá mátti loftsins ok jarðarinnar."
Þetta upphaf Snorra er þrauthugsað, þar er í senn sveigt til við heit-
trúaða samtíðarmenn, er amast kynnu við hinu heiðna innihaldi bókar hans,
og alið á umburðarlyndi við þá, er týnt hafa guðs nafni. Miskunn guðs er mikil,
og eins væntir Edduhöfundur þess síðar, svo sem fram er komið, að menn verði
miskunnsamir og gleymi ekki eða ósanni svo frásagnir hans „at taka ór skáld-
skapinum fornar kenningar, þær er höfuðskáld hafa sér líka ládt“, enda sé hann
ekki að boða kristnum mönnum trú á heiðin goð eða halda því fram, að frá-
sagnir hans séu endilega sannar. Bókina eigi fyrst og fremst að skilja „til fróð-
leiks og skemmtunar".
Gamanið sýður hvarvetna undir, og vér sjáum, að sums staðar hlakkar í
honum við tilhugsunina um skemmtilega sögu, er hann ædar þó að treina sér
um stund. I framhaldi af frásögn um Braga er Elár t. a. m. látinn segja:
„Kona hans er Iðunn. Hon varðveitir í eski sínu epli þau, er goðin skulu á bíta,
þá er þau eldast, ok verða þá allir ungir, ok svá mun vera allt til ragnarökrs."
Þá mælti Gangleri: „Allmikit þykki mér goðin eiga undir gæzlu eða trúnaði
Iðunnar.“
Þá mælti Hár ok hló við: „Nær lagði þat ófæru einu sinni. Kunna mun ek þar
af at segja, en þú skalt nú fyrst heyra nöfn ásanna fleiri."
Fróðleikurinn situr þannig tíðum í fyrirrúmi, en stundum líkt og í þessu
tilviki kynnir hann stuttlega efni, sem hann segir rækilega frá síðar. Ein hin
fyrsta saga, sem hann fer ýtarlega í, en hafði kynnt áður, er af Fenrisúlfi. Snorri
telur þar í upphafi börn Loka Laufeyjarsonar og gýgjarinnar Angurboðu og
segir örlítið frá systkinum Fenrisúlfs, Miðgarðsormi og Hel, er koma betur
<við sögu síðar.
Lllfurinn hefur hæði leyst sig úr Læðingi og drepið sig úr Dróma, og óttast
nú æsir, at þeir muni ekki fá bundið hann.
Þá sendi Alföðr þann, er Skírnir er nefndr, sendimaðr Freys, ofan í Svartálfa-
heim til dverga nökkurra ok lét gera fjötur þann, er Gleipnir heitir. Hann var gerr
af sex hlutum: af dyn kattarins ok af skeggi konunnar ok af rótum bjargsins ok
af sinum bjarnarins ok af anda fisksins ok af fogls hráka.