Andvari - 01.01.1979, Síða 134

132
FINNBOGI GUÐMUNDSSON
ANDVARI
Sigurður hefur verið Snorra mjög hugstæður, og er margt skemmtilegt, er
frá honum segir í Olafs sögu. Þegar Olafur kemur heim úr fyrstu herferðum
sínum erlendis og hefur að auki hrakið Hákon jarl Eiríksson úr landi, er von,
að völlur sé á honum og Astu móður hans þyki mikið við liggja að taka sem
skörulegast á móti honum. Sigurður er staddur úti á akri, þegar sendimenn
Ástu koma til hans og segja honum tíðindin.
Þá mæltu sendimenn: „Þau orð, bað Ásta, at vit skyldim bera þér, at nú þætti
henni allmiklu máli skipta, at þér tækist stórmannliga, ok bað þess, at þú skyldir
meirr líkjast í ætt Haralds ins hárfagra at skaplyndi en Hrana mjónef, móðurföð-
ur þínum, eða Nereið jarli inum gamla, þótt þeir hafi verið spekingar miklir.“
Þegar Ölafur hafði einn hvern dag heirnt til tals við sig og á málstefnu Sig-
urð konung, Ástu móður sína og Hrana fóstra sinn og leitað af miklum ákafa
eftir liðveizlu Sigurðar, mælti hann nokkur varnaðarorð og þótti Ólafur vilja
ráðast í nokkuð mikið, minnti hann á, hversu farið hefði fvrir Ölafi konungi
Tryggvasyni.
Þá er svo var komið ræðunni, tók Ásta til orða og sagði að lokum:
„En heldr vilda ek, þótt því væri at skipta, at þú yrðir yfirkonungr í Noregi,
þótt þú lifðir eigi lengr í konungdóminum en Ólafr Tryggvason, heldr en hitt,
at þú værir eigi meiri konungr en Sigurðr sýr ok yrðir ellidauðr."
Þótt Snorri láti Sigurð að vísu ekki svara í orðum þessari nöpru sneið, fær
hann stungið upp í þau mæðginin með öðrum hætti, því að í framhaldi af
ræðu Ástu segir svo - og lýkur þar kapítulanum:
Ok eftir þessi orð slitu þeir málstefnuna. Dvalðist Ólafr konungr þar um hríð
með öllu liði sínu. Sigurðr konungr veitti þeim annan hvern dag at borðhaldi
fiska ok rnjólk, en annan hvern slátr ok mungát.
Snorri styðst þarna að nokkru við frásögn Helgiscgunnar, en í henni segir,
„at hann veitti þeirn annan hvern dag slátr ok öl, ck skyldi bera minni urn eld,
hvárt sem var heilagt eða rúmheilagt." Sú viðbót Snorra að segja, hvað þeir
fengu hinn daginn, fiska og mjólk, herðir á þessu atriði, gerir það enn minnis-
stæðara.
Snorri víkur víðar skemmtilega að mataræði, svo sem þegar hann segir í
61. kapítula, að Olafur konungur ‘bannaði allar flutningar ór Víkinni upp á
Gautland, bæði síld ok salt. Þess máttu Gautar illa án vera.“ Er ekki að efa,
að Snorri hefur í för sinni austur á Gautland sumarið 1219 kvnnzt því, hvert
hnossgæti saltsíld þótti þar, og sennilega undrazt það, svo lítt sem síldar hefur
verið neytt á fslandi langt fram eftir öldum.
Við kynni Snorra af Svíþjóð hefur hann séð Noreg í nýju ljósi, skynjað
betur en áður, hversu allt er afstætt. Þegar hann lætur Hjalta Skeggjason
ganga á fund Ölafs Svíakonungs og leita um sættir og mægðir milli hans og
X