Andvari - 01.01.1979, Síða 142

140
FINNBOGI GUÐMUNDSSON
ANDVARI
mætti eigi vinna, ef þeir skyldi eigi mat hafa, sögðu ok, at þat var skaplöstr
Hákonar konungs ok föður hans ok þeira frænda, at þeir váru illir af mat, svá þótt
þeir væri mildir af gulli.
Asbjörn at Meðalhúsum ór Gaulardal stóð upp ok svaraði orendi konungs ok
mælti: „Þat hugðu vér bændr, Hákon konungr," segir hann, „at þá er þú hafðir
it fyrsta þing haft hér í Þrándheimi ok höfðum þik til konungs tekinn ok þegit
af þér óðul vár, at vér hefðim þá höndum himin tekit, en nú vitum vér eigi, hvárt
heldr er, at vér munum frelsi þegit hafa eða muntu nú láta þrælka oss af nýju með
undarligum hætti, at vér mynim hafna átrúnaði þeim, er feðr várir hafa haft fyrir
oss ok allt forellri, fyrst um brunaöld, en nú haugsöld, ok hafa þeir verit miklu
göfgari en vér, ok hefir oss þó dugat þessi átrúnaðr. Vér höfum lagt til yðar svá
mikla ástúð, at vér höfum þik ráða látit með oss öllum lögum ok landsrétt. Nú
er þat vili várr ok samþykki bóndanna at halda þau lög, sem þú settir oss hér á
Frostaþingi ok vér játuðum þér.Viljum vér allir þér fylgja ok þik til konungs
halda, meðan einn hverr er lífs bóndanna, þeira er hér eru nú á þinginu, ef þú,
konungr, vill nökkut hóf við hafa at beiða oss þess eins, er vér megum veita þér
ok oss sé eigi ógeranda. En ef þér vilið þetta mál taka með svá mikilli freku at
deila afli ok ofríki við oss, þá höfum vér bændr gört ráð várt at skiljast allir við
þik ok taka oss annan höfðingja, þann er oss haldi til þess, at vér megim í frelsi
hafa þann átrúnað, sem vér viljum. Nú skaltu, konungr, kjósa um kosti þessa,
áðr þing sé slitit.“ At orendi þessu gerðu bændr róm mikinn og segja, at þeir vilja
svá vera láta.
Nokkru síðar, í 17. kap., segir svo:
Um haustit at vetri var blótveizla á Hlöðum, ok sótti þar til konungr. Hann
hafði jafnan fyrr verit vanr, ef hann var staddr, þar er blót váru, at matast í litlu
húsi með fá menn, en bændr tölðu at því, er hann sat eigi í hásæti sínu, þá er
mestr var mannfagnaðr; sagði jarl, at hann skyldi eigi þá svá gera; var ok svá, at
konungr sat í hásæti sínu. En er it fyrsta full var skenkt, þá mælti Sigurðr jarl
fyrir ok signaði Oðni ok drakk af horninu til konungs. Konungr tók við ok gerði
krossmark yfir. Þá mælti Kárr af Grýtingi: „Hví ferr konungrinn nú svá; vill
hann enn eigi blóta?“ Sigurðr jarl svarar: „Konungr gerir svá sem þeir allir, er
trúa á mátt sinn ok megin ok signa full sitt Þór. Hann gerði hamarsmark yfir,
áðr hann drakk." Var þá kyrrt um kveldit. Eftir um daginn, er menn gengu til
borða, þú þustu bændr at konungi, sögðu, at hann skyldi eta þá hrossaslátr.
Konungr vildi þat fyrir engan mun. Þá báðu þeir hann drekka soðit. Hann vildi
þat eigi. Þá báðu þeir hann eta flotit. Hann vildi þat ok eigi, ok var þá við atgöngu.
Sigurðr jarl segir, at hann vill sætta þá, ok bað þá hætta storminum, ok bað hann
konung gína yfir ketilhödduna, er soðreykinn hafði lagt upp af hrossaslátrinu, ok
var smjör haddan. Þá gekk konungr til ok brá líndúk um hödduna ok gein vfir
ok gekk síðan til hásætis, ok líkaði hvárigum vel.
Þegar þeir í Þrændalögum bundust seinast í því, að fjórir höfðingjar af
Utþrændum skyldi eyða kristninni og fjórir af Innþrændum neyða konung til
blóta, var honurn nóg boðið og bjóst til að fara með her á hendur þeim. En þá