Andvari - 01.01.1924, Blaðsíða 101

Andvari
Þrætan um Grænland
95
og siglungadirfsku hinna fornu íslendinga og síðan hinni
voldugu framsókn Breta til rannsóknar um norðurhöf.
Um hið annað framannefnda aðalatriði máls, er tií
þess kemur að meta sögulegt gildi þess, sem eptir
Egede Iiggur í Grænlandi, sem sje um tilganginn með
för hans til landsins, virðist nægja að vísa til hans
eigin orða, jafnframt því sem kunnugt er um hvatir þeirra,
sem styrktu hann til ferðarinnar. Fyrir Egede var trú-
boðunin frá byrjun fyrirtækisins allt í öllu, og fyrir hin-
um öðrum, sem studdu aðallega að framkvæmdunum,.
vakti það fyrst og fremst að finna bæri leifar nýlend-
unnar íslensku í Austurbyggð. Þessi ferð er því ekki
gjörð í því skyni að nema landið nje slá eign konung-
anna á það, hvorki af hálfu frumkvöðuls ferðarinnar nje
fylgjenda hans — en slíkur vilji þurfti að vera ráðandi,
til þess að rætt gæti orðið um stofnun erlendrar ból-
festu, á þann hátt að nýlenda byggðist þar í bága við
hina eldri rjettarstöðu landsins. En við þetta atriði kem-
ur það enn fremur til greina, sem mestu um veldur og
er megingrundvöllur allra sanngirnis og rjettarröksemda
um stöðu landsins gagnvart íslandi á eina hlið og er-
lenda konungsvaldsins á hina. Bannið gegn siglingum til
Grænlands, jafnt af hálfu annara þjóða sem Dana og
Norðmanna sjálfra, heldur hlífiskildi yfir rjetti íslands,
bæði gagnvart athöfnum konunganna í Grænlandi og
leyfishöfum þeirra.
Þegar Magnús Eiríksson konungur sagði af sjer völd-
um yfir Noregi og Svíþjóð 1350, áskildi hann sjer tekj-
urnar af hinum »norðlægu skattlöndum«, þar á meðal
af Grænlandi. En 1348 hafði hann lagt bann móti sigl-
ingum allra erlendra kaupmanna til þessara landa. Enn
freniur leiddi það af ákvæðinu um konungstekjurnar, að