Andvari - 01.01.1882, Blaðsíða 30
26
Sólin
eldri (f. 1738, d. 1822) hafði nokkuð aðra skoöun á
myndun sólblettanna en menn hafa nú almennt og bjó
sér til af því sérstaka hugmynd um allt eðli sólarinnar.
Hann sagði að utan um sólina alla væri lýsandi gufu-
hvolf, sem hann kallaði ljóshvolf (photosphære); sjálf
sólin væri dimmur hnöttur, en milli ljóshvolfsins og
sólarinnar sjálfrar væri þétt og" dimmra gufulag, sem
verndaði hnöttinn og það sem á honum væri fyrir ofsa-
hita og skaðlegum áhrifum ljóshvolfsins. Hann hélt að
sólblettirnir kæmu af því, að stundum yrðu stór gos á
sjálfum linettinum og að gufan sfreymdi upp á við og
rifi göt á liina yztu lýsandi skýjablæju; kjarninn svarti
í sólblettunum er eptir því eigi annað eu gatið á yztu
loptlögunum, sem dimmi sólhnötturinn sést í gegnum.
Menn höfðu lengi þessar skoðanir um sólina, eu síðan
menn fóru að læra að rannsaka Ijósið betur en áður,
hafa skoðanir manna tekið miklum breytingum. Með
þeim rannsóknum geta menn betur skoðað alheiminn
en á nokkurn annan hátt.
pess var lauslega getið í Andvara 1880*), hvernig
eðli ljóssins væri varið og að menn gætu séð efni og á-
sigkomulag hluta með því að rannsaka Ijós þeirra. Sumir
þeir, sem þetta lesa, hafa án efa tekið eptir því, að
þegar sólarljós fellur í gegnum strent gler, brotnar það
á sérstakan hátt og við það kemur fram marglitur ljós-
bjarmi eða Ijósband; slíkt sést t. d. opt í glerjum á
ljósahjálmum, sem sumstaðar eru í kirkjum. Sé Ijós-
geisli látinn falla um litla smugu inn í dimmt herbergi,
sýnist smugan hvít af sólarljósinu, en sé þrístrendur
glerstuðull (Prisma) borið milli augans og smugunnar,
þá breytir hún mjög útliti sínu, hún sýnist færast til
hliðar, vera orðin töluvert breiðari og nú er hún eigi
lengur livít heldur með öllum regnbogalitunum. Næst
smugunni er á bandi þessu rauð rönd, svo rauðgul, svo
*) Pls. 67-8.