Andvari - 01.01.1882, Blaðsíða 55

Og Ijósið.
51
stjarnan í norðurkló á skorpíonsmerki beri af öllum
öðrum í kring; nú sést hún eigi. Hipparkus (120 árum
f. Kr.) segir að stjarna ein í hrútsmerki sé mjög lýsaudi
og sto'r; nú sést hún naumlega með berum augum,
Herschel sá árin 1781-82 stjörnuna 55 í Herkules-
merki smátt og smátt blikna og síðan alveg hverfa.
Stundum hafa nýjar stjörnur komið fram, sem enginn
vissi af áður. í októbermán 1572 sá Tycho Brahe stóra
stjörnu allt í einu koma fram í Kassiopeja ; í IV2 ár
var hún einhver hin ljósmesta stjarna á himninum og
það mátti jafnvel greina hana um hábjartau dag, en
smátt og smátt miunkaði ljós hennar og að síðustu hvarf
hún alveg. 1604 sást stjarna allt í einu í refsmerki,
hún bliknaði hvað eptir annað og blossaði svo upp aptur,
en hvarf svo að lokum. Menn þekkja mörg slík dæmi,
sem hér yrði of langt upp að telja. Litur stjarna er
og ýmislegur og kemr það sumpart af efnumþeim, sem
í þeim eru, en þó optast af aidri þeirra og kólnunarstigi
því, sem þær eru á. Sumar eru hvítglóandi, eru þær
heitastar, aðrar rauðleitar þar sem töluvert er farið að
myndast af gjalii og sora á yfiiborðinu; sól vor
sýnist að vera á miðjum aldri.
I þessum fáu línum höfum vér reynt að gera oss
nokkra hugmynd um eðli sólarinnar og áhrif hennar á
jarðstjörnurnar og séð hvernig hún er skilyrði lífs og
hreyfinga á jörð vorri. fó menn séu að mörgu skammt
kornnir í þeirri grein, þá hafa menn þó með sínum veiku
kröptum reynt að komast nokkuð á veg, og eí áfram-
haldið verður jafnt í slíkum rannsóknutn, eins og það
hefir verið hiu síðustu 10—20 ár, þá er það ekkert ef-
amál, að margt verður uppgötvað að einum manusaldri
liðnum um bygging albeiinsins, sem engum nú dettur í
hug né hjarta. En slíkt verður þó aldrei skoðað að
fullu; þegar ein blæjan er dregin frá, er ávallt önnur
fyrir innan ; andi vor er takmarkaður, en heimurinn er
4*