Andvari - 01.01.1882, Blaðsíða 54

50
Sólin
svo vér verðum aS láta oss nægja að safna saman þeim
fáu molum, sem skynsemi vor og skilningarvit geta
greint og reyna að nota þá sem bezt vér getura.
Sdlmyndun sem gerðist á þann liátt, sem vér fyrr
gátum til, yrði að sjást hér af jörðunni, ef hún kæmi
fram innan þeirra takmarka, sem anda vorum og sjón
er hægt að ná út yfir. stjörnur, sem sjást með
berum augum frá jörðunni (af norður- og suðurhveli
bennar) eru að sögn Herschels 12—15 þúsundir. Ef nú
hver sól skiui að meðaltali í 100 miljónir ára, þá þyrfti
að eins ein sól að myndast á hverjum 7—8 þús. ára,
til þess þessi sama tala héldist, eða með öðrum orðum,
ein sólmyndun sæist af norðurhveli jarðarinnar á 15
þúsund ára bili. þ>að er því eigi von að slíkt sjáist
daglega.
Mönnum heíir tekizt að finna helztu efni í mörgum
öðrum fastastjörnum en sólunni og sýnast þær að eðli
sínu vera mjög líkar sól vorri; efnin eru að miklu leyti
hin sömu og í sólunni og jörðunni. í stjörnunni Alder-
baran (í nautsmerki) hafa menn þó fundið frumefnin
vismút og tellúr, sem ekki hafa fundizt í sólunni; yzt
í fastastjörnunum eru glóandi málmgufur og vatnsefni
eins og á sólunni. Sumar stjörnur eru margfalt stærri
en sólin og gefa frá sér miklu meiri liita. í mai-mánuði
1866 sást allt í einu fögur stjarna í stjörnumerkinu Norður-
kórónunni, áðr hafði hún ei sézt með berum augum;
hiti hennar og fjós varð allt í einu 760 sinnum meira
en fyrr. Hvernig á þessu stóð vita menn eigi, hvort
annar dirnmur iíkami hefir rekizt á stjörnuna, eða hún
á einhvern annan hátt heíir allt í einu blossað upp.
Ef vor sól allt í einu yrði svo miklu heitari en nú,
mundi jörð vor alit í einu bráðna og haíið verða að
gufu. Ymsar stjörnur hafa horfið, sem monn áður
þekktu eða hafa misst töluvert af ljósi sínu. Eratosthenes
pekingur segir t. d. 276 árum fyrir Krists burð, að