Eimreiðin - 01.07.1932, Page 178

410
SKÁLDSÖGUR OG ÁSTIR
EIMREIÐIN
innar sé hollur andi — svo framarlega sem trúin á verð-
mæti þeirra hræringa og kenda, sem ástinni eru tengdar,
er holl.
En ekki er nema sanngjarnt að kannast við, að þrátt fyrir
alt er ekki ógerlegt að átta sig á, hvað vakir í raun og veru
fyrir höfundi greinarinnar. Hann segir að tilgangur sinn sé
að »benda á þann mikla vafa, sem á því er, að hin tví-
skinnungslausa ást geti haft það gildi«, sem ýmsir eigna henni.
Þetta getur ekki þýtt neitt annað en að ástin hafi að því
einu leyti gildi, sem hún sé sálræn, en að hin líkamlega hlið
ástarinnar sé verðmætislaus., Á þer.nan skilning get ég ekki
með nokkuru móti fallist. Ég er sannfærður um, að þessi
skilningur hefur þegar gert lítt metanlegan skaða í mannlegu
félagi. Fyrirlitningin fyrir hinum líkamlegu hvötum er ein aðal-
ástæðan til þess, að farið er með þetta sem verðlausa eign.
Lausung í kynferðismálum stendur í órjúfanlegu sambandi við
skort á skilningnum á því, að þessar hvatir eru nátengdar
því, sem verðmætast er í mannlífinu — listhneigðinni, íhygl-
inni og ástinni. Og »platónisk« ást er ekki einu sinni eftir-
sóknarverður draumur. Sá draumur á oftast upptök sín í
sýktu hugarfari meinlætis-tilhneigingarinnar.
En séu þetta siðspillandi skoðanir, þá verð ég að halda
því fram, að þær spilli ekki öðrum siðum en þeim, sem engin
eftirsjá er að. Og margur verður undir syndina seldur, ef
allir þeir eiga reikningsskap að lúka, er líkt þessu líta á.
Á ]. ræður ungmennum að lesa frásögu Hugos um Marius
og Cosettu. Þetta virðist vera eitt af þeim ritum, sem hann
mætti gjarnan endurlesa. Því að ef nokkur hlutur er ljós af
frásögunni um brúðkaupskvöld þessara persóna, þá er það það,
að ást tilhugalífsins hafi hafist í æðra veldi við hina eðlilegu
og háleitu fullnægingu hvatanna. »Skömmu eftir miðnætti
varð Gillenormand-höllin að musteri. Hér nemum vér staðar,
því að engill stendur á þrepskildi brúðkaups-næturinnar,
brosandi, með fingur á vör; hugurinn fellur í íhugun frammi
fyrir þessum helgidómi, þar sem hátíð ástarinnar fer frarn*.
Hugo fanst sjálfsagt að engillinn hefði fingur á vör. Vorra
tíma menn eru órómantískari en hann, bermálli, vantrúaðri
og vafalaust kaldranalegri í lund. — En þrátt fyrir alt er þetta
ekki einber skaði. Meðal annars verður að telja það til
gróða, að nú er unt að ræða ástamál, án þess að tala sífelt
rósamál. Og menn verða að sætta sig við, að sá tími komi,
að jafnvel prestar ræði um vandamál eins og viti bornar verur.
Wynyard, 9. ágúst 1932.
Ragnav E. Kvaran.