Uppeldi og menntun - 01.01.1997, Blaðsíða 146

NÝSKÖPUNARSTARF í GRUNNSKÓLA
NÝSKÖPUN EFLIR SIÐVIT
Eitt af markmiðum nýsköpunarstarfsins er að efla siðvit sem siðferðilega dóm-
greind einstaklingsins, þ.e. að nemandinn komist skrefi lengra en að gera hlutina af
vana. Nemandinn hefur tileinkað sér siðvit þegar hann eru orðinn það vitsmuna-
lega þroskaður að hann getur hugsað um og rökstutt gildi eigin breytni. Og siðvit
verður ekki kennt, það er iðkað.
Mörg verkefnanna í námsefninu hafa beina tilvitnun í siðvit, t.d. að flokka hluti
og skoða þarfir. Þar eru börnin að fást við gildin sem liggja að baki hlutunum.
í Ijós hefur komið að flest viðfangsefni barna í nýsköpun eru lausnir á vanda-
málum daglegs lífs sem eiga að hlúa að mannlífinu og bæta það.
Gott dæmi um hvernig nýsköpunarstarf getur stuðlað að þroskun siðvits er
þegar níu ára drengur kom með það vandamál í nýsköpunartíma að mamma hans
sofnaði alltaf yfir sjónvarpinu á kvöldin og honum leiddist. Börnin komu með fjöl-
margar lausnir á þessari þörf, vökustaura úr eldspýtum, fötu með vatni sem myndi
bleyta mömmuna ef hún sofnaði og margt fleira. Þegar börnin höfðu unnið með
þetta um stund fóru þau að velta fyrir sér hvað lægi að baki því að mamman sofn-
aði og þá kom upp sú athugasemd hvort þreyttar mömmur mættu ekki sofa.
Annað dæmi um hvernig siðvit getur þroskast er að eftir snjóflóðin á Vest-
fjörðum 1995 komu nýsköpunarnemendur með fjölda af hugmyndum að snjóflóða-
vörnum og leitartækjum. Einn nemandinn kynnti sérstakan snjóflóðaleitarstaf sem
trúlega er nýjung og gerir kleift að finna fólk sem lent hefur undir snjóflóði.
NÁMSEFNI
Greinarhöfundur hefur samið námsefnið Nýsköpun og náttúruvísindi fyrir grunn-
skólann ásamt Rósu Gunnarsdóttur raungreinakennara. Námsefnið samanstendur
af námsefnismöppunum Frumkvæði - sköpun, Nýsköpun - tækni, Hugmyndir - hugvit
og Umhverfi - útlit.
Nýsköpun og náttúruvísindi hefur
aðallega verið kennt á miðstigi grunn-
skólans. Á síðasta ári var það kennt í
tíu skólum um allt land. Burðarás
námsefnisins er hugmyndavinna barns-
ins sem byggist á þarfagreiningu í
umhverfinu og tileinkun grundvallar-
þekkingar eins og vinnuferla er gerir
því kleift að framkvæma hugmyndir
sínar.
Námsefninu fylgir umfjöllun um
hugmyndafræðina á bak við nýsköpun-
arvinnuna og ítarefni fyrir kennara þar
sem fjallað er um kennslufræði nýsköp-
unarnáms. í þeim kafla er m.a. um-
fjöllun um hlutverk kennarans í skap-
144