Uppeldi og menntun - 01.01.1997, Blaðsíða 111

GUÐRÚN GEIRSDÓTTIR
NÁMSKRÁRGERÐ, NÁMSKRÁRFRÆÐI
OG KENNARAR
Endurskoðun aðalnámskrár grunn- og framhaldsskóla og aukin pátttaka kennara ípróunar-
verkefnum og skólanámskrárgerð leiða hugann að námskrárfræðum. Hvað eru námskrár-
fræði og hvernig nýtast námskrárfræði skólamönnum og stjórnendum skóla við að skipu-
leggja skólastarf eru spurningar sem hér er fjallað um. Gerð er grein fyrir próun fræðigrein-
arinnar og rannsóknarsviðum hennar. Fjallað er um mismunandi prep námskrárrannsókna
og námskrárrannsóknir á íslandi. Að lokum er dregin upp mynd afstöðu námskrárfræða og
bent á mikilvægi samstarfs námskrárfræðinga og kennara.
Námskrá er kerfisbundin áætlun um hvað og hvernig mætti læra og kenna með
árangursríkum hætti. Henni er ætlað að vera eitt af vinnugögnum og stuðnings-
tækjum kennara í starfi. (Andri ísaksson 1983:26)
Hvað er námskrá? f óformlegum viðtölum höfundar við íslenska kennara hefur
þetta hugtak, sem er höfundi kært, oft borið á góma. Svörin hafa verið margvísleg,
en iðulega hefur komið fram að í hugum fjölmargra er námskrárhugtakið óljóst og
námskrá skóla skilin þröngum skilningi sem ákveðið kennsluefni, námsefni,
kennsluaðferðir eða markmiðssetning. Algengt er að kennarar, sem rætt hefur verið
við, hafi ekki velt þessu hugtaki mikið fyrir sér og þyki það jafnan litlu skipta fyrir
daglegt skólastarf. Það er helst að upphlaup í menntamálum, t.d. ófarir íslendinga í
alþjóðlegum könnunum og leit að blórabögglum í kjölfarið, kalli á umræðu um
námskrá (Stefán Bergmann 1996). Jafnvel heildarendurskoðun aðalnámskrár á
grunn- og framhaldsskólastigi sem fram fer um þessar mundir megnar varla að
vekja almenna umræðu um gildi námskrár, námskrárgerðar og námskrárfræða.
Kennarar virðast yfirleitt ekki sjá námskrána sem eitt af vinnugögnum og stuðn-
ingstækjum sínum í starfi. Hvers vegna ekki?
Hér verður leitast við að svara því hvað eru námskrárfræði, hvert er hlutverk
þeirra og hvernig ættu þau fræði að nýtast skólamönnum og stjórnendum skóla við
skipulag menntunar og kennurum við skólastarf.
NÁMSKRÁRSPURNINGAR
Taka má dæmi af kennara sem kennir dönsku í sjötta bekk. Hann hefur ekki úr
miklu námsefni að moða, einni lítilli kennslubók og svo hefur hann aðgang að
ýmsum verkefnum sem hann og samkennarar hans hafa viðað að sér. Kennslu-
stundir í dönsku í sjötta bekk eru aðeins tvær á viku samkvæmt viðmiðunar-
Uppeldi og menntun - Tímarit Kennaraháskóla fslands 6. árg. 1997
109