Uppeldi og menntun - 01.01.1997, Blaðsíða 47

DORA S. BJARNASON
aðra og ófatlaðra barna. Niðurstöður sýna að flestir töldu sameiginlegt uppeldi
hvað mikilvægast fyrir fatlaða barnið og þá fyrir samfélagið. Færri voru þeirrar
skoðunar að slíkt skipti miklu máli fyrir ófötluð börn eða fyrir leikskólann. Á Mynd
1 er meðaltalsmat allra svarenda við hinum fjórum liðum þessarar spurningar borið
saman milli kannana.
Fjölbreytudreifigreining á hverjum lið fyrir sig leiddi í Ijós marktæka samvirkni
milli könnunar og menntunar í svörum við öllum liðum (sjá Töflu 3). í öllum tilvik-
um' virtist trú ófaglærðra á gildi sameiginlegs uppeldis hafa aukist milli kannana,
en hjá leikskólakennurum var hún minni eða svipuð í síðari könnuninni en í þeirri
fyrri. Virðist hafa orðið veruleg breyting á viðhorfum þessa hóps starfsmanna á tíu
ára tímabili. Viðhorf til gildis sameiginlegs uppeldis fatlaðra og ófatlaðra er þegar á
heildina er litið jákvæðara í síðari könnun en í hinni fyrri, þótt snið svara sé líkt eftir
því hvort um fatlað barn, ófatlað, leikskóla eða samfélagið er að ræða.
Nokkur atriði sem tengjast því hvernig sameiginlegt uppeldi tekst
Spurning tvö samanstóð af ellefu atriðum sem vörðuðu hugmyndir starfsfólks um
vinnubrögð við uppeldi fatlaðra og ófatlaðra barna í leikskólanum. Atriðunum
hafði áður verið skipt í þrjá flokka (sjá hér á undan). Þess var vænst að leikskóla-
kennarar, sem væru hlynntir sameiginlegu uppeldi fatlaðra og ófatlaðra barna,
hölluðust fremur að því að atriði í flokki eitt væru mikilvæg, en hinir, sem væru á
öndverðum meiði, hefðu tilhneigingu til að velja þess í stað atriði úr flokki tvö. Þá
var álitið að þroskaþjálfar væru líklegir til að telja að atriði úr flokki tvö væru mikil-
væg, þar sem nám þeirra og starfssvið tengist sérhæfðum vinnubrögðum með fötl-
uðu fólki. Engin tilgáta var um það hvernig svör ófaglærða starfsfólksins kynnu að
dreifast. Niðurstöður komu á óvart.
í fyrsta lagi var athugað hvernig atriðin röðuðust þegar þeim var skipað eftir
svörum á einfalda raðkvarðann frá 1-11. Veruleg samsvörun er í svörum leikskóla-
kennaranna og ófaglærðra innbyrðis og milli kannana, þegar litið er eingöngu á það
hvar atriðum er skipað á einfaldan raðkvarða frá 1 (þau mikilvægustu) til 11 (þau
léttvægustu) (sjá Töflu 4). Raðkvarðinn er unninn út frá meðaltalstölum heildar-
fjölda svarenda í hverjum hópi.
Þrep eitt merkir að viðkomandi hópur hafi metið atriði sem mjög mikilvægt, en
þrep ellefu allra léttvægast af þeim atriðum sem um var að ræða. Það athyglis-
verðasta við þessar upplýsingar er, að svör leikskólakennara og ófaglærðra falla að
verulegu leyti saman í báðum könnunum. Þessi samsvörun í svörum leikskóla-
kennara og ófaglærðra krefst skýringar. Þroskaþjálfar svara þessari spurningu nær
einróma og með öðrum hætti (sjá lýsingu á svörum þeirra hér á eftir).
í öðru lagi var litið á hvert atriði um sig og kannað hvort þriggja punkta Likert-
kvarðinn greindi á milli ólíkra faglegra og menntunarlegra sjónarhorna. Hallast
starfsmenn að vinnubrögðum sem stuðla að sameiginlegu uppeldi fatlaðra og ófatl-
aðra eða aðgreiningu? Duga upplýsingar um dreifingu svara við einstökum atrið-
um úr flokki eitt og flokki tvö, á kvarða 1-3, til þess að greina á milli ólíkra fag-
sjónarmiða leikskólakennara, eða á milli sjónarmiða leikskólakennara og ófaglærðs
starfsfólks?
45