Tímarit lögfræðinga - 01.06.1951, Page 50

124
Tímarit lögfrœSinga
ingu, og má úrskurður dómara verða kæruefni til hæsta-
réttar samkvæmt 3. tölul. 172. gr.
2. Ymsir nánir venzlamenn sökunautar eru undanþegnir
vitnaskyldu samkvæmt 89. gr., andstætt því, sem áður var.
Þessir menn eru:
Maki sökunautar, meðan hjúskap þeirra er ekki slitið
að lögum. Þó að hjón séu skilin að borði og sæng, helzt
undanþáguréttur þeirra. Hjón mundu sjálfsagt hafa und-
anþáguréttinn, þó að hjónaband þeirra væri ógildanlegt,
meðan dómur hefur ekki ógilt það. Auðvitað er það skil-
yrði, að hjónaband hafi verið stofnað að formi til, sbr.
36. gr. laga nr. 39/1921. Eigi skiptir það hér máli, hvort
atvik það, sem vitna skal um, hefur gerzt fyrir eða eftir
hjónavígslu.
Unnusti og unnusta, enda varði vitnisburður ekki atvik,
sem gerðist áður en þau heitbundust. Þetta getur tekið
til karls og konu, sem búa saman ógift, ef þau hafa bund-
ist heiti um sambúð, svo sem þau væru hjón. Festar eru
óformbundin athöfn. Þær verða því venjulega ekki sann-
aðar með embættisvottorði, eins og hjúskapur, og er dóm-
ara því rétt og skylt að rannsaka það, ef efni standa til,
hvort vitni hafi festar við sökunaut einungis að yfirvarpi
til þess að koma sér undan vitnaskyldu. Má láta vitni heit-
festa sögn sína um festar, ef því er að skipta. Ákvæði 89.
gr. um það, að sakaratvik megi ekki hafa gerzt, áður en
vitni og sökunautur heitbundust, er sett til þess að koma
í veg fyrir það, að sökunautur heitbindist tilteknum
aðilja í því skyni, að sá þurfi ekki að bera vitni um
brot, sem hann hafði þegar framið. Kemur þá sjálfsagt
til greina, hvenær refsivert athæfi hófst.
Ef A. hefur t. d. fyrir 1. jan. 1949 framkvæmt undir-
búningsathafnir til peningafals, aflað tækja til þess o. s.
frv., en bindur festar við B. í janúar 1950, en fullnar
síðan brot sitt, þá ætti B. ekki að vera undanþeginn vitna-
skyldu um téðar undirbúningsathafnir, þótt hann eigi und-
anþágurétt um athafnir A. eftir festar. En nú má vera,
að það þyki of mikil þraut að leggja t. d. á unnustu söku-