Tímarit lögfræðinga - 01.06.1951, Blaðsíða 61

Meðfei'ð opinbcrra mála
135
talað. Sérákvæða einkamálalaganna um framlagningu
skjals, sem ætla má sökunaut eða þriðjamann hafa í vörzl-
um sínum, er því varla þörf í opinberum málum, en dómari
getur þó eflaust beitt ákvæðum 148. gr. eml., ef leit að
skjali hjá þriðjamanni hefur reynzt árangurslaus, en ætla
wiá þó, að hann geti látið skjalið uppi. Samkvæmt 107. gr.
laganna gilda ákvæði 149. gr. eml., eftir því sem við á,
í opinberum málum. Handhafa skjals er þar með sýnd
samsvarandi hlífð og vitni samkvæmt 95. og 102. gr. 5.
ftiálsgr., þar sem leitast er við að hafa það gagn af inni-
haldi skjals, sem nauðsynlegt er rannsóknar málsins vegna,
en jafnframt höfð sú launung á, sem unnt er að hafa, svo
að aðili bíði ekkert eða sem minnst tjón af.
Ekki er heldur þörf á refsimælum svarandi til 150. gr.
eml. í opinberum málum, með því að nú taka ákvæði 2.
málsgr. 112. gr. eða 2. málsgr. 162. gr. hegnl. til undan-
skots eða eyðileggingar sönnunargagna, er að notum kunna
að koma í opinberu máli. Sökunaut varðar undanskot eða
eyðileggingu sinna eða annarra skjala ekki refsingu eftir
þessum greinum, né heldur þriðja manni, ef hann fremur
þenna verknað til þess að dylja sekt sína eða vandamanna
sinna, ef því yrði að skipta, 3. málsgr. 112. og 3. málsgr.
162. gr. hegningarl.
Um mat á sönnunargildi skjala er dómara vísað í 110.
gr. til 153., 154., 158. og 159. gr. eml. Hann á að hafa ,,hlið-
sjón“ af ákvæðum þessum. Dómari verður því að óreyndu
að gera ráð fyrir falsleysi opinberra skjala og einkaskjala,
sem fullnægja skilyrðum 154. gr. eml. En vitanlega geta
sérstakar ástæður í opinberu máli leitt til annarrar niður-
stöðu. Ef opinber starfsmaður t. d. er sakaður um fölsun á
embættisskjali eða einstaklingur um fölsun á opinberu eða
einkaskjali, þá getur dómari eins vel gert ráð fyrir því, að
skjalið sé falsað og að það sé ófalsað, enda þótt skjalið sé
ekki tortryggilegt lauslega skoðað. Dómari verður almennt
að gera ráð fyrir því, að efni opinbers skjals sé rétt, ef
það varðar einfaldan, ósamsettan atburð, t. d. fæðingar
eða dánardag manns, blóð í leggöngum konu o. s. frv., en á-