Tímarit lögfræðinga - 01.06.1951, Blaðsíða 96

170
Tímarit lögfræSinga
málsins í hæstarétti, 183. gr. þetta er í samræmi við ákvæði
124. og 134. gr. og er reyndar staðfesting á þeirri tilhögun,
sem viðgengizt hefur í hæstarétti um skeið. Sparar hún
tíma og fyrirhöfn. Ella yrði mál flutt að efni til og til
ónýtis, ef ekki yrði allt að einu kveðinn upp efnisdómur um
málið.
e. Ákærða er mæltur réttur til að krefjast þess, að dóm-
ara verði stefnt til ábyrgðar fyrir rannsókn og meðferð op-
inbers máls, enda er dómsmálaráðherra rétt að gera slíka
kröfu. Skal hann þá jafnan greina kröfu þessa á hendur
dómara í fyrirkalli til hæstaréttar, 186. gr.
f. Um verlcun áfrýjunar eru mikilsverð ákvæði í 178. gr.
Áfrýjun frestar skilyrðislaust framkvæmd á ákvæðum
dóms um refsingu, eignartöku, sakarkostnað og bætur,
nema ákærði hafi samþykkt bótakröfu að öllu leyti. Þessi
regla um frestun áfrýjunar er að vísu gömul í framkvæmd,
en hefur ekki staðið í lögum beinlínis, sbr. þó N. L. 1—22
—56. Um áhrif áfrýjunar á ákvæði dóms um réttindamissi
er hins vegar ný regla. Samkvæmt henni frestar áfrýjun
einnig ákvæði þar um, en með þeirri mikilvægu undan-
tekningu, að framkvæmd þess verður ekki frestað, ef það
er sett til verndar lífi, heilsu eða eignum einstakra manna
eða almennings eða óviðurkvæmilegt megi telja, að á-
kærði ræki réttindin þrátt fyrir áfrýjun. Til dæmis mætti
nefna sviptingu skipstjórnarréttar af algerlega óhæfum
manni, ökuréttinda af sjónlitlum manni eða óhæfilega
drykkfelldum, glæpamaður væri látinn reka áfram trún-
aðarstarf o. s. frv. Héraðsdómara má vera kunnugast um
það, hvort óhætt muni vera, að ákærði njóti réttindanna,
meðan á áfrýjun stendur, og því er honum skylt að geta
þess í dómi sínum, að áfrýjun skuli ekki fresta réttinda-
missi. Ef ekki segir í dómi um þetta, þá frestar áfrýjun
því ákvæði dómsins, eins og öðrum. Héraðsdómara ber
að gæta fullrar varúðar í þessu efni, með því að ákvörðun
hans kann að orka skaðabótaskyldu, ef hæstiréttur fellir
ákvæði um réttindasviptingu niður.