Hlín - 01.01.1926, Blaðsíða 94
92
Hlln
ingarefni, að þau riðu henni að síðustu að falli, hún
hnigi, ef svo mætti að orði kveða, fyrir sjálfs sín vopnum.
Fáir munu hafa kveðið harðar að um meinsemdir menn-
ingarinnar en Jean Jacques Rousseau um miðja 18. öld.
Hann sagði hún eyðilegði þá, sem bæru hana uppi og
hvatti menn tii að hverfa aftur til náttúrunnar og náttúr-
legra lifnaðarhátta.
f fótspor hans hafa fleiri fetað í skoðunum sínum á
þessu máli. Á 19. öld notaði Englendingurinn Thomas
Carlyle sína miklu andagift og mælsku meðal annars til
þess að sýna fram á, ekki aðeins fánýti nútíðarmenning-
arinnar, heldur hættu þá, er af henni stafaði fyrir menn-
ina, fyrir hamingju þeirra og framtíðarmöguleika.
I En sennilega hefir aldrei verið litið svartari augum á
menningarástand og tramtíðarhorfur þessarar álfu en nú á
síðustu tímum. f fyrra kom út bók í Englandi eftir frægan
enskan heimspeking, F. C. S. Schiller, sem heitir »Fram-
tíð mannsins« (Tantalus or the future of man). Hann
segir, að enga spádómsgáfu þurfi til þess að sjá fyrir
framtíð mannkynsins, ef það haldi áfram að feta þá braut,
sem það er nú á. Menningin sjálf beri í sjer fræ eyði
leggingarinnar. Mönnunum geti ekki farið fram í núver-
andi kringumstæðum. Leiðtogar þjóðanna leiði yfir þá
hverja pláguna eftir aðra. Að lokinni heimsstyrjöldinni
dragi þeir þá inn í stjettabaráttu og þaðan í stríð' milli
kynflokkanna, og þó komast mætti hjá styrjöldum þess-
um, sje bersýnilegt, að þeir gangi í opinn dauðann vegna
úrkynjunar og afturfara andlegra og líkamlegra hæfileika.
Nú munið þið spyrja: Hvað kemur þetta málum kvenna
við? Jú, það hefir mikla þýðingu fyrir skoðun manna á
þeim málum, hvort líkindi eru til, að mönnunum geti
farið fram óendanlega á þessu stigi tilverunnar, hvort
þeir geti tekið stöðugum breytingum, eða hvort þeir
frumdrættir manneðlisins haldast, sem lagðir voru endur