Hlín - 01.01.1926, Page 113

Htín
111
að setja sig í þess spor. Sama er að segja um skiining
allra listaverka. Pau þurfa að skiljast innan frá. En aðal-
einkenni eðlishvatarinnar var einmitt hæfileikinn til þess.
Þetta er það sem Dr. Guðmundur Finnbogason mundi
kalla »Symphatetisk Forstaaelse«. F*að er þekking, sem
ekki verður fengin nema gegnum samúð. En eðlishvötin
er samúð samkvæmt kenningu Bergsons.
Aftur á móti hafa ýmsir menn bent á, að einkennilegt
sje að fáar konur sjeu tónskáld. Þó hefir sú leið verið
þeim opin og auk þess virðist sú list vera hinni náskyldi
Parna ætla ýmsir að komi fram eitt aðaleinkenni á gáfna-
fari kvenna, en það er vöntun á skapandi mœtti, vöntun
á frumleik. Hið sama kemur fram á fleiri sviðum. Á öll-
um öldum hafa verið til skáldkonur, og af öllum teg-
undum bókmenta munu konur unna mest skáldskap og
skilja best. F*ó mun óhætt að fullyrða að í engri grein
skáldskapar hafi konur orðið brautryðjendur og í öllum
greinum hans munu karlmenn hafa komist hæst.
Sennilega er það og engin tilviljun að konur koma oft
fram sem skáld á rómantískum tímabilum, þegar hinir
kvenlegu eiginleikar, eðlishvöt og innsæi eru meira
starfandi. Sem dæmi má nefna George Sand, er mun
hafa staðið framarlega í röð rómantísku skáldanna á
Frakklandi. Og í norrænum bókmentum mætti nefna
Selmu Lagerlöf, er kalla má að geri uppreist gegn stefnu
Georg Brandesar.
í Ijóðagerð virðast konur helst leggja stund á lýriskan
kveðskap. Er það í fullu samræmi við eðli þeirra. Svo
er það í fyrsta sinni, er skáldkona kemur fram í sögu
þessarar álfu, Saþho hjá Forn-Grikkjum.
Sama er að segja um íslenskar konur er lagt hafa
stund á Ijóðagerð. Alt hefir það verið »Lyrik« og kemst
hvergi til jafns við það, sem bestu skáld okkar hafa orkt
í þeirri grein.
En ef konur geta ekki skapað neitt nýtt á þeim svið-