Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1955, Blaðsíða 52

34
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
síðan álitið að sósíalisminn væri
haganlegasta og vísindalegasta að-
ferð manna til samlífis á jörðu hér.
Andkommúnistar telja að Halldór
hafi aðeins skift um páfa er hann
fór að trúa á þá Marx og Stalin, en
líklegast hefur hann þó fremur
þóttst lifa í skoðun en trú og eins
og Ari, viljað hafa það heldur er
sannara reyndist. Einhvers staðar
hefur Halldór sagt að hann væri
fremur listamaður en heimspeking-
ur, en sannleikurinn er sá að hann
hefur ekki getað lifað heimspeki-
laus fremur en Sölvi Helgason, en
það er annars ekki títt um íslend-
inga. Hitt er annað mál að hin
stóru orð Halldórs um trú sína eða
heimspeki gætu stundum bent til
þess, að ekki væri ræturnar enn að
fullu ræktaðar hið innra með hon-
um, efanum ekki með öllu út byggt
þótt ekki sé honum leyft að komast
upp á yfirborðið.
Trúin á manninn jafngildir í
huga Halldórs ást á manninum, en
synd væri að segja að Halldór
elskaði alla menn án manngreinar-
álits. Jafnrangt væri þó að halda
því fram að hann ynni aðeins fá-
tæklingum og börnum, en hataði
helvítis kaupmanninn, árans auð-
valdsbulluna, presta, lækna, sýslu-
menn, stórbændur, framsóknarleið-
toga, togaraútgerðarmenn, íhalds-
og framsóknarþingmenn og ráð-
herra. Að minnsta kosti er langt
frá því að hann fari að dæmi Drott-
ins og dragi þessa hjörð í tvo dilka
eftir því hvort sauðirnir frá hans
sjónarmiði eru hvítir eða svartir.
Sannleikurinn er sá að Halldóri
hættir við að fara í það manngrein-
arálit í bókum sínum að lýsa ein-
ungis skemmtilega skrítnu fólki,
hvort sem þetta eru framsóknarleið-
togar eins og Pétur Þríhross, lækn-
ar eins og læknirinn í Sölku-Völku,
prestar eins og presturinn í Sjálf-
stætt fólk, spekingar eins og organ-
istinn í Atómstöðinni, konungar eins
og Ólafur digri. Þetta á bæði við
um þá sem kalla mætti statista í
verkum hans eins og íbúa dára-
kistunnar í sögu Ólafs Ljósvíkings,
guðina í Atómstöðinni og um aðal-
hetjur hans: Sölku-Völku, Bjart,
Ólaf, Uglu. Salka-Valka lafatrúss-
ast í brókum, þær Ásta Sóllilja og
Ugla eru báðar a. m. k. eins rang-
eygðar og þeir frægu menn Árni
Pálsson og Eysteinn ráðherra.
Hinsvegar er sýnt að Halldór
hatast við allt það sem honum virð-
ist vera dragbítur á mannlegan
þroska, en þar er fátæktin efst a
blaði, þá drykkjuskapur eins og
hann er stundaður á Islandi, þá tru
eða hjátrú sem hættir við að verða
eða er orðin ópíum fyrir fólkið eins
og Hallgrímskirkjubyggingar ís-
lendinga á krepputímum, andatrúin
og upptyppingargalskapurinn öðru
nafni pýramítadellan. Hefur Halldor
eigi aðeins skrifað um þetta vand-
lætingarfullar ádeilugreinar heldur
einnig teiknað hinar forkostulegustu
skopmyndir af öllu þessu í skáld-
verkum sínum. Hér við mætti bæta
ádeilugreinum um búnaðarhætti ís-
lendinga gamaldags og óhagsýna-
bú borga sig ekki nema með mikl'
um fjárframlögum úr ríkissjóði-
Hins vegar hef ég enn ekki sé
hvað hann kann að hafa skrifað um
þá togaraútgerð, sem nú stendur og
fellur með bíleigendum landsins, eI^
Halldór er einn þeirra. Yfirleit