Hugur - 01.01.2006, Qupperneq 176

Hugur - 01.01.2006, Qupperneq 176
174 Geir Sigurðsson og Ralph Weber Sá „vandi" hvernig beri að skilgreina konfiisisma hefiir jafnvel orðið svo mikill að vöxtum að sumir hafa freistast til að gefa í skyn að lausn vandans felist hreinlega í því að eyða viðfangsefninu sem sh'ku. Kínafræðingurinn Pet- er Bol hefiir til dæmis haldið því fram að hugtakið „konfusismi“ hafi verið fundið upp á Vesturlöndum með það fyrir augum að unnt verði að skilgreina og fjalla um tiltekið fyrirbæri sem tilheyri fortíð Kína en sé engan veginn samheiti kínverskrar menningar.24 Vissulega hefur Bol rétt fyrir sér í þeirri (raunar nokkuð ófréttnæmu) ábendingu sinni að „konfusismi" og „kínversk menning" séu ekki samheiti. En við erum ósammála honum um það að „konfiisismi" vísi einungis til vestræns hugtaks - í Kína er hugtakið rujia haft um það sama og „konfiísismi“ hér. Það er hin langa saga kínverskrar menn- ingar, samlögun hennar við aðra menningarstrauma og umfram allt tilhneig- ing hennar til að blandast þeim sem gert hefur að verkum að erfitt er að vísa til konfusisma almennt og án þess að tilgreina tiltekin sjónarmið, tímabil eða jafnvel einstaka hugsuði. Frá annarri öld f.Kr. og allt fram á tuttugustu öld var heimspeki konfósismans, hér um bil óslitið, ríkjandi heimspeki í Kína. Með hliðsjón af hinni almennu tilhneigingu kínverskrar menningar að hræra sam- an stefnum og straumum er ljóst að það sem við köllum „konfósisma" getur haft ótalmargar tilvísanir. Þess vegna ber að varast að „hlutgera" konfósisma eða heimfæra upp á hann einhvers konar „eðli“, heldur þarf að taka tillit til þess að í tímans rás var hann stöðugum breytingum undirorpinn og háður tímabilum, kringumstæðum og mannlegri sköpunargáfo.25 Þar með er ekki sagt að draga verði í efa að unnt sé að telja konfósisma sjálfri sér samkvæma heimspeki, heldur knýr þetta okkur til aukinnar varkárni þegar við beitum merkimiðum til að afmarka tiltekna hugmyndastrauma kínverskrar hugsun- ar, því það virðist nánast „altækt" einkenni þeirra að vera sveigjanlegir og streitast gegn öllum tilraunum til að njörva þá niður.26 Hvers vegna skyldi hin kínverska hugmynd um túlkun vera svo frábrugð- in hinni vestrænu? Þótt þessari spurningu verði ekki svarað með einföldum hætti má finna vísi að svari í viðhorfi Kínverja til eigin hefðar. Lýsandi full- trúi fyrir þetta viðhorf er heimspekingurinn Lu Jiuyuan (1139-1193) sem um og fáguðum heimsfræðikerfum sínum. Frá og með Zhu Xi og allt þar til síðasta keisara- veldið féll í upphafi tuttugustu aldar var heimspeki nýkonfiísismans ríkjandi á nánast öllum sviðum kínversks samfélags og raunar víðar í Asíu. 24 Tu Wei-ming, Milan Hejtmanek og Alan Wacliman, The Confucian World Observed. A Con- temporary Discussion of Confucian Humanism in East Asia (Honolulu: The East West Center, 1992), s. 5. 25 Sérstaklega er tekið á sögulegum sveigjanleika konfusisma í eftirfarandi greinasafni sem ritstýrt er af Kai-wing Chow, On-cho Ng og John B. Henderson, Imagining Boundaries. Changing Confucian Doctrines, Texts, and Hermeneutics (Albany: State University of New York Press, 1999). 26 Eins og nærri má geta gekk þetta þó ekki alltaf eftir. Flestar ef ekki allar áhrifaríkar heimspeki- og trúarbragðastefnur hafa þurft að þola viðleitni til stofnana- og kerfisbindingar, annað hvort af stjórnmála- eða uppeldisástæðum, og var konfúsismi þar engin undantekning. Um slíka við- leitni er einnig fjallað í greinasafni Kai-wing Chows o.f\., Imagining Boundaries. I dag má eink- um líta á tilraunir menntamanna til að hlutgera konfúsisma sem fastmótaða stefnu með stein- gerðar grunnkenningar, oft í því skyni að setja hann fram sem afturhaldssama og úrelta fornaldarstefnu.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212
Qupperneq 213
Qupperneq 214
Qupperneq 215
Qupperneq 216
Qupperneq 217
Qupperneq 218
Qupperneq 219
Qupperneq 220
Qupperneq 221
Qupperneq 222
Qupperneq 223
Qupperneq 224
Qupperneq 225
Qupperneq 226
Qupperneq 227
Qupperneq 228
Qupperneq 229
Qupperneq 230
Qupperneq 231
Qupperneq 232
Qupperneq 233
Qupperneq 234

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.