Hugur - 01.06.2010, Page 154

I52
Þo'ra Bjðrg Sigurðardóttir
hennar og Descartes í bók sinni The Correspondence Between Princess Elisabeth of
Bohemia andRene'Descartes sem kom út árið 2007.1 umfjöllun minni styðst ég við
allar þessar bækur, einkum þó þá síðastnefndu.
III—Damaris Cudworth Masham
Damaris Cudworth fæddist 18. janúar árið 1659 í Cambridge. Móðir hennar hét
Damaris Cradock en faðir hennar var „Cambridge-platónistinn" Ralph Cudworth
(1617-1688) sem á þeim tíma var þekktur á Englandi. Damaris ólst upp við lærdóm
föður síns, heimspeki Platóns og trúarleg rit þó að tilsögn föður hennar hafi ekki
náð svo langt að kenna henni latínu. Hún lærði hins vegar frönsku. Damaris fékk
það orð á sig strax sem barn að hún væri óvanalega skýr og guðrækin. Þegar hún
var rétt rúmlega tvítug kynntist hún heimspekingnum John Locke (1632-1704)
sem þá var helmingi eldri en hún. Það tókust með þeim góð kynni sem áttu eftir
að endast út ævi þeirra og skiptust þau á bréfum um bæði persónuleg og heim-
spekileg málefni í meira en tuttugu ár.271 bréfi til Gottfrieds Wilhelms Leibniz
árið 1704 kallaði hún John Locke sinn kærasta vin í allri veröldinni. Damaris
giftist Sir Francis Masham (1649-1723) þingmanni og landeiganda árið 1685 og
flutti að heimili hans í Oates í Essex. Hann átti átta syni og eina dóttur frá fyrra
hjónabandi. Þau eignuðust saman einn son, Francis Cudworth Masham. Damaris
hélt áfram bréfaskiptum sínum við Locke þar til árið 1688 þegar hann fluttist til
London frá Hoflandi og þau gátu hist með reglulegra millibili. I bréfunum til
Locke hvetur hún hann til að koma og vera um tíma á heimili þeirra Masham-
hjóna í Oates sem varð svo til þess að hann dvaldist þar meira og minna frá 1691
eða síðustu 13 ár ævi sinnar. Damaris lifði Locke í fjögur ár og lést þann 20. apríl
1708.28 Auk bréfanna til Locke og Leibniz lét Damaris eftir sig tvö útgefin heim-
spekirit: A Discourse Concerning the Love of God (1696) og Occasional Thoughts in
Reference to a Vertuous or Christian Life (1705).29
Bréfaskipti Damaris og Leibniz hófúst árið 1703. Þau skiptust á 12 bréfum að
frumkvæði Leibniz. Damaris skrifar Leibniz á ensku en Leibniz svarar henni á
frönsku. Leibniz virðist hafa verið vel kunnugur flestum þeim konum sem lögðu
fyrir sig skriftir og heimspeki á þessum tíma og las meðal annars Anne Conway,
Mary Astell og Catherine Trotter Cockburn, enda segir hann í bréfi til Dam-
aris að álit hans á enskum hefðarkonum sé mikið. Hann hafði þó lengi reynt
að fá Locke í bréfaskipti við sig með litlum árangri. I fyrsta bréfinu til Dam-
aris segist Leibniz hafa frétt að hún hafi ætlað að senda sér eintak af ritinu The
27 Bréfaskipti Damaris Masham og John Locke er að finna í heildarritum Locke, de Beer 1976.
28 Atherton 1994: 77-79; Broad 2002:116-117.
29 Bæði ritin voru gefin út nafnlaus en talin vera eftir Locke. Umfjöllun um Damaris Masham
hefur mikið snúist um það hversu mikil álirif faðir hennar og Locke hafi haft á hana þrátt fyrir að
þeir hafi aðhyllst ólíka heimspeki. Broad fjallar um viðtökur við skrifum Masham (Broad 2002:
04-115). Atherton sjálf gerir sig seka um smættun í umfjöllun sinni á heimspeki Masham því hún
segir að gildi bréfa Masham felist einkum í því að skoða hvernig manneskja sem hefur aðallega
verið undir áhrifum frá Locke bregðist við kenningum Leibniz og á þá líklega við andstæð sjón-
armið raunhyggju og rökhyggju (Atherton 1994: 79).