Hugur - 01.06.2010, Blaðsíða 115

Hugur - 01.06.2010, Blaðsíða 115
Nietzsche um líkamann sem náttúru 113 það gerist.33 Þetta getur verið ógnandi og grafið undan sjálfstjórn manns, en sam- kvæmt Nietzsche geta upplifanir kennda einnig verið náma skapandi möguleika. Astæðan íyrir því er að Nietzsche var í hópi þeirra menningargagnrýnenda við lok 19. aldar sem töldu að hin meðvitaða hugsun væri allt of mikið skilyrt af múg- hugsun, af því hvernig „allir“ hugsa.34 Nietzsche taldi klisjuhugarfar vera gegnsýrt og drifið áfram af siðferði sem hann áleit vera kúgandi. Til þess að geta hafið sig upp yfir það og til þess að vera skapandi og frjór í hugsun þarf maður að virkja hina foryrðanlegu krafta líkamans. Það felur ekki í sér afturhvarf til náttúrunnar sem afturhvarf til einhvers upprunalegs sem kæmi á undan því hvernig náttúran hefur verið túlkuð eða skifin. Mun frekar taldi hann þörf fyrir annan skilning á náttúrunni sem fæli í sér breytt viðhorf til líkamlegrar náttúru mannsins. Afneitun og viðurkenning líkama sem náttúru Líkt og félagsmótunarsinnar lítur Nietzsche á skilning okkar á náttúrunni sem endurvarp ólíkra hugmynda. I fornöld var algengt að telja náttúruna vera af hinu illa. Það hafa einnig komið tímabil þar sem litið hefur verið á náttúruna sem uppsprettu hins góða og sem dæmi um slíkt tekur Nietzsche hugmyndir Rouss- eaus um afturhvarf til náttúrunnar sem upprunalegs ástands sakleysis. Andstætt Rousseau sér Nietzsche ekki fyrir sér afturhvarf til óspillts ástands náttúrunnar. Afturhvarf er óhugsandi vegna þess að það er ekki til neitt sem gæti heitið upp- hafleg náttúra. Hann skrifar að sérhver „upprunaleg náttúra var einhvern tímann áunnin náttúra og sérhver áunnin náttúra sem nær yfirhöndinni verður að upp- runalegri náttúru“.35 Samkvæmt hinum kristilega og heimspekilega skilningi sem Nietzsche deilir á þá er það hið vitsmunalega eðli sem er talið til hinnar eiginlegu tignar náttúru rnannsins. Nietzsche er hins vegar þeirrar skoðunar að fyrir tilstilli siðferðis- og hugmyndakerfa hafi skilningur okkar á vitsmunum afneitað líkamlegum for- sendum þeirra. Þetta kemur skýrast fram í neikvæðu viðhorfi til líkama og mun- úðar sem einkenndi lengst af hina kristilegu hefð, og einnig í fordómum innan heimspekihefðarinnar gagnvart tilfinningum sem truflunarvaldi í ríki vitsmuna. Heimspeki Nietzsches er því í senn ákall um að skilja vitsmuni sem líkamnaða °g um að rækta vitsmuni sem taka mið af líkamanum. Það er kominn tími til að hefja okkur upp yfir hina „litlu skynsemi“ með hjálp þess sem hefur verið talið ómerkari þáttur okkar líkamlegu náttúru, sem er að dómi Nietzsches „hin mikla skynsemi".36 Trúarleg viðhorf og vísindaleg hugtök um náttúruna hafa ruglað okkur í rím- inu í afstöðu okkar til náttúrunnar. Hinn trúarlegi og hinn vísindalegi skilningur kafa einnig tengst í sögu vestrænnar menningar. Tvíhyggja hugar og líkama og hin skörpu skil milli manns og náttúru sem hefur verið haldið til haga í nátt- ' Sbr. Gernot Böhme, „Naturerfahrung: Úber Natur reden und Natur sein , 8. 4 Friedrich Nietzsche, Diefröhliche Wissenschaft, §354, KSA 3,592. J Friedrich Nietzsche, Vom Nutzen und Nachthei! der Historiejur das Leben, KSA 1,265. Fricdrich Nietzsche, Svo mœlti Zarapústra, 60.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213
Blaðsíða 214
Blaðsíða 215
Blaðsíða 216
Blaðsíða 217
Blaðsíða 218
Blaðsíða 219
Blaðsíða 220
Blaðsíða 221
Blaðsíða 222
Blaðsíða 223
Blaðsíða 224
Blaðsíða 225
Blaðsíða 226

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.