Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2003, Qupperneq 113

EFEMERÍÐES EÐA MYNDSÁLIR
fóra dagslóðir
um hálffökkvaðan hug
féllu siðládega
í friðsæla hyli
stigu síðan aftur upp
úr undirdjúpum.
Og vora frjálsar af sérhverri hliðstæðu
ekki neinum alhæfingum háðar.
Afskiptalausar myndsálir.
Þarna kynnu að vera vísanir. Til era sagnir um konur sem vora ekki und-
ir sömu sök seldar og kynsystur þeirra flestar, vora alltaf jafnhreinar
meyjar eftir hver mök sem þær áttu („frjálsar af sérhverri hliðstæðu / ekki
neinum alhæfingum háðar“). - Og þá er það þetta orð sem er yfirskrift
kvæðisins: Myndsálir. Hvað þýðir það nákvæmlega? Lifandi myndir?
Fólk sem maður sér í huga sér (í hálfgildings óráði)? Eða ‘myndbreyttar
sálir’, des ames métamorphosées, sbr. „gufulegar og myndbreytilegar mynd-
ir“? Orðið leyfir víst ekki einræðar umritanir.
Merakóngamir. Þeim Kst ekki á bhkuna en era þó bjartsýnir á framtíð-
ina („þeir [...] hrylltu sig / og hældust um verðandina“), þeir minnast
margvíslegra erfiðleika forðum tíð („minnugir um harðspora og hörsl“),
þeir kjósa að hverfa sem fýrst á brott. Eg get ekki að því gert að við lestur
þessa kafla verður mér alltaf hugsað einkum til Kristins E. Andréssonar (d.
1973), og kannsld Einars Andréssonar líka (sem var reyndar á lífi þegar
kvæðið á að líkindum að gerast en dó skömmu síðar), en þeir bræður höfðu
náttúrlega verið helstu stólpar Máls og menningar og starfsemi félagsins
hvíldi lengi að langmestu leyti á þeirra herðum. En þetta er varla annað en
hugboð. Eða - ef við höldum okkur við það að skilja merakóngana sem
myndhverftngu um bókaútgefendur - kæmu til greina einhverjir aðrir um-
svifamenn í íslenskri bókaútgáfa? Hvað um Ragnar í Smára? Getur ‘fram-
hðinn’ þýtt eitthvað annað en ‘látinn’? Svörin liggja ekki á lausu.
Ljóðbiskuparnir. Forn merking orðsins hefur hér trúlega vikið að mestu
fýrir annarri nýrri sem höfð er í spaugi um ýmis skáld og rithöfunda sem
sátu í stjóm og félagsráði Máls og menningar eða vora félaginu hlynnt-
ir. Merkingin ‘undirbiskupar’ er samt varla alveg þarri, enda var almælt
að hlutverk félagsráðs hefði löngum verið í því fólgið að hlýða á - og
samþykkja - erkibiskups boðskap.
iii