Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2003, Page 139

KANTARABORGARSÖGUR ERLINGS E. HALLDÓRSSONAR
er fær að segja eftír að gestgjafinn þaggar niður í honum í miðri „Sög-
unni af Herra Tópazi“) að mestu sleppt. Urfellinguna skýrir þýðandi
með eftírfarandi athugasemd: „Stærstur hluti sögunnar þar sem er sagt í
löngu máh af ráðleggingum eiginkonu Melibeusar og vina hans er lítt
aðgengilegur eða uppörvandi fýrir nútímamenn; hann er því felldur nið-
ur hér, svo sem viðgengst í alþýðlegum útgáfum enskum" (bls. 274).
Hefði ekki verið nær að láta lesendum eftir að dæma hversu „aðgengileg“
sagan er fýrir nútímamenn? Það er ekki góð afsökun að sögunni sé oft
sleppt í „alþýðlegum útgáfum enskum“ og þýðandi viðurkennir mikil-
vægi hennar í skýringakafla aftar í bókinni (bls. 376-377). Enn meiri eft-
irsjá er þó að „Sögu Sóknarprestsins“, og enn á ný eru skýringar þýðanda
heldur takmarkaðar. Sagan er að hans mati „ekki saga heldur stólræða"
og [a]ð hætti annarra útgefenda sagnanna hallast þýðandi að því að fáir
lesendur muni nú á dögum hafa ánægju af slíkum lestri; [og] eins og í
flestum alþýðlegum útgáfum er hún því hér felld niður“ (bls. 384). En úr
því að Kantaraborgarsögurnar voru búnar að bíða þess í meira en sex ald-
ir að einhver sneri þeim á íslensku, hefði þá ekki mátt setja markið ögn
hærra og fara ekki í einu og öllu eftir „alþýðlegum útgáfum enskum“
hvað úrfellingar snertir?
I Kantaraborgasögiim Chaucers togast á breyskni mannsins í sínum
margvíslegu myndum og þrá hans eftír æðri verðmætum sem guðdóm-
urinn einn getur veitt. Þannig sameinar ferð syndugra pílagríma til að
vitja heilags Tómasar af Becket í Kantaraborg þetta tvennt og leggur
grunninn að verkinu í heild. Það er rétt hjá Erhngi - í skýringum við
þessa ósögðu sögu - „að hún gegnir sínu hlutverki í sagnabálkinum“ og
að hún „dragi saman ýmsa þræði sem í honum eru vaktir“ (bls. 384). En
af hverju er „Sögu Sóknarprestsins“ sleppt úr því að hún er svona mikil-
væg? A því er engin skýring, og tilraun þýðanda tíl að endursegja efni
sögunnar (sem nú heitir skyndilega ekki lengur „stólræða“ heldur „löng
ritgerð“, sjá bls. 384) í sjö línum er engin lausn. Það sem eftir stendur er
að burtfelling „Sögu Sóknarprestsins“ raskar verulega því jafnvægi sem
Chaucer leitast við að halda milli almættisins (eins og kaþólska kirkjan
túlkaði það á miðöldum) og þess ófullkomna fólks sem hann lýsir svo vel.
I ræðu sóknarprestsins fá allar syndir mannsins - og þar með pílagríma
Chaucers - sína skilgreiningu og samastað í guðfræði 14. aldar, og hann
boðar að ekkert nema sönn iðrun sé leiðin tíl sáluhjálpar.
Þótt málfar Erlings sé fjölskrúðugt og fjörugt skortir nokkuð á vand-
T37