Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2003, Side 164

AKTHUR C. DANTO
heimsins, og því meira sem við vitum um alla íbúa listheimsins, því fjöl-
skrúðugri verður reynsla okkar af sérhverjum íbúa hans.
I þessu sa.mha.ndi er vert að taka eftir því, að ef til eru m listrænt-
marktækar umsagnir þá er neðsta röðin alltaf með m mínusum. I þessari
röð eru gjarnan hreinlínumenn. Þeir eru búnir að hvítskúra striga sína af
því sem þeir álíta aukaatriði og telja að sér hafi tekist að eima eðli listar-
innar yfir í verk sín. En það er einmitt í því sem þeim skjátlast. Nákvæm-
lega jaínmargar listrænt marktækar umsagxúr gilda um ferköntuð einlita-
verk þeirra og gilda um hvaða íbúa Listheimsins sem er, og þau geta ekki
verið til sem Hstaverk nema vegna þess að „óhrein“ málverk eru tdl.
Strangt til tekið er svartur ferningur eftir Reinhard Hstrænt séð jaftt ijöl-
skrúðugur og Heilög og veraldleg ást eftir Titian. Þetta skýrir hverrng
minna er meira.
Nú er það svo að tískan ýtir undir tilteknar raðir stíltöflunnar: Söfii, Hst-
unnendur og aðrir eru kaupbætirinn í Listheinúnmn. Ef þess er krafist, eða
tafið æskilegt, að alfir Hstamenn máfi hlutbundin verk, kannski til þess að
komast á sýningu sem nýtur mikils áfits, þá minnkar það stíltöfluna um
hefining: Þá eru til 2" / 2 leiðir til að uppfyHa kröfumar, og söin geta þá
sýnt allar þessar „nálganir“ að tdðfangsefiúnu sem þau hafa sett fyrir. En
þetta er nánast eingöngu félagsfræðilega áhugavert: Ein röð í töflunni er
jafngild annarri. Listræn bylting, hygg ég, felst í þ\d að bæta við möguleik-
anum á nýjum dálki í töfluna. Listamemi, misfúslega að n'su, koina sér þá
fjuir í þeirn stöðum sem þannig hafa opnast: Þetta er athygfisvert einkenni
samtímafistar, og fyrir þá sem þekkja ekki töfluna er erfitt, og kannski
ógjömingur, að koma auga á ákveðna stöðu sem Hstaverk em í. Né heldur
væra þessir hlutir Hstaverk án kenninga og sögu Listheimsins.
Brillo-kassar koma inn í listheiminn með jafn hressilega ótúðeigandi
hætti og persónur úr commedia delParte kæmu inn á svið í Ariadrte auf
Naxos. Hver svo sem er hin listrænt tæka umsögn sem þeir nota sem að-
göngumiða, verður Listheimurinn fjölskrúðugri sem því nemur, enda
verður mótsett umsögn líka tiltæk og henni má einnig beita á íbúa hans.
Og svo við snúum okkur aftur að skoðun Hamlets, sem við hófum um-
ræðuna með, þá geta Brillo-kassar sýnt okkur sjálf okkur jafh vel og hvað
annað: Eins og spegill sem beint er að náttúrurtni gætu þeir gegnt því
hlutverki að fanga samvisku konunga vorra.
Gunnar Harðarson þýddi
162