Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2005, Side 78

HÓLMFRÍÐUR GARÐARSDÓTTIR
og Remedíos fagra er þess fullviss að „maðurinn [karlmaðurinn] er ein-
faldur“ (bls. 173). Og jafnvel þótt karlpersónur eins og José Arcadío, með
sinn „lygilega stóra lim sem hann lagði alskreyttan á borðið“ (bls. 81) og
kvenpersónur, „sem þyrptust gráðugar að limnmn“ (bls. 81), rnáli textann
mörgum litum eru það konur eins og Ursúla sem einkenna endursköpun
Márquez á veruleika Rómönsku Ameríku.
Úrsúla stóð eiginmanninum í engu að baki hvað iðjusemi
snerti. Hún var smávaxin, ströng, kappsöm, með óslítandi
taugar og enginn hafði nokkurn tíma heyrt hana syngja. Ursúla
virtist vera allt í öllu frá morgni til kvölds, og fór hún ævinlega
með léttum pilsaþyt. Henni var það að þakka hvað hörðu
moldargólfin voru hrein, svo og ómáluðu leirveggirnir og
ffumstæð heimasmíðuð húsgögnin. (bls. 14)
Úrsúla er allt í senn; eiginkona, móðir og goðsögn. Hún er sjálfstæð og
ákveðin, stjórnandi ættar sinnar, þorpsins og síðar borgarinnar sem hún
býr í. Það er hún sem ákveður hvenær nóg er komið af ferðalögum og
það er hún sem verður miðpunktur Macondo, þorpsins þar sem saga álf-
unnar líður fram allt ffá tímum landafundanna.21 En um leið er hún
óraunveruleg, þarlæg tálsýn þess sern hefði getað orðið en aldrei varð.
Einsemdin uinlykur Úrsúlu þótt allt í kring um hana snúist athafhasam-
ir ættingjar og afkomendur og henni hrýs hugnr við „staðfestingu þess að
tíminn líður ekki [...] heldur leitar hann í hring“ (bls. 289). Samfélagið
sem hún tilheyrir er byggt upp af körlum sem berjast í tilgangslausum
styrjöldum, reknir áfram af kynorku og draumórum, og konum sem vart
virðast af þessum heimi. I bland við ástir og örlög íbúanna líður atburða-
rás sögunnar fram að því er virðist án beinnar þátttöku þeirra sem álfuna
byggja. Utanaðkomandi öfl móta ffamrás menningar og mannlífs og á
meðan Úrsúla skreppur „smátt og smátt saman“ og „líkist skorpinni rús-
ínu“ (bls. 294) fölnar mannlíf í Macondo, það gleymist umheiminum og
örlög barnabarnanna hrinda íbúunum aftur til upprunans.22
Um leið og frumbyggjum og verkamönnum bregður fýrir í verkum
sumra höfunda boom kynslóðarinnar finnast fá dæmi þess að þeir skrifi
21 „Við förum ekki fet, sagði hún. Við verðum kyrr af því okkur fæddist hér barn“ (bls.
17). Síðar bætir hún við; „sé þess þörf að einhver deyi, þá býðst ég til að binda okk-
ur hér“ (bls. 18).
22 í umræðu sinni um Rómönsku Ameríku eins og hún birtist í Tbe Decline and Fall of
76