Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2005, Page 90
ROSA MAGNUSDOTTIR
var ætlað að sýna fram á tæknilega yfirburði Sovétríkjanna.23 Það var
Sovétmönnum töluvert áfall hversu mikinn áhuga útlendingarnir sýndu
ósviðsettu daglegu lífi á kostnað slíkra sýninga. Þannig leit lögreglan
ljósmyndun útlendinganna af hversdagslífi hornauga og leist ekki á blik-
una þegar franskur gestur tók myndir af ósnt'rtum hótelbakgarði.24
Einnig þakkaði lögregla í lokaskýrslu þeim Moskvubúum sem hjálpað
hefðu til við „að viðhalda almannaró“25 líkt og þegar borgari áthtaði
Austurríkismann sem myndaði hús með torfþaki og sagði honum að það
væri „skammarlegt að mynda einungis slæma hluti“.26 Bæði Moskvubú-
um og lögregluyfirvöldum var greinilega mikið í mun að útlendingar
fengju „rétta“ mynd af borginni.
Að hátíðinni lokinni skrifaði ungur lögfræðistúdent, Magnús Þórðar-
son, greinar í Morgunblaðið. Samband ungra sjálfstæðismanna gaf greina-
flokkinn út síðar sama ár í kverinu Mótið íMoskvu og fróðlegt er að skoða
skrif Magnúsar um aðstæður sovétborgara í daglegu lífi og bera sarnan
við umfjöllun sovésku lögreglunnar um mótið. Nauðsynlegt er að hafa í
huga að Magnús var andstæðingur sovétkerfisins og því oft að leita að
sönnunargögnum um að sósíalisminn væri mislukkaður en skrif hans eru
engu að síðttr góð heimild um upplifun, reynslu og menningaráhrif.
Að sögn Magnúsar Þórðarsonar voru Islendingarnir spenntastir fýrir
því að „skoða borgina, kynnast borgarhfinu og íbúunum“.2/ Magnús var
þó ekki mjög hrifinn af Moskvu, fannst „brúðkaupstertustíll“ Stalíns
„hrikalegur“ og borgina vanta „allt, sem kallað er ‘sjarmi’ eða töfi'ar“.28
Miklum sögum fer af því hjá Magnúsi hvað Islendingunum blöskraði
húsakosturinn en stutt frá hóteli Islendinga „var kofaþyrping, sem ein
stúlkan sagði um, að væri ekki hægt að nota fyrir fjárhús á Islandi“.29
Magnús sagði að hluti Islendinganna hefði verið duglegur að leita uppi
hreysi og fátæklegan húsakost - sennilega til þess að sanna að sósíalism-
?3 Viðmælendur Þjóðviljans minntust margir hverjir á landbúnaðarsýninguna og hældu
henni mjög.
24 GA RF, f. R-9401, op. 2, d. 491,11. 250-51. í Morganblaðinu var einnig sagt frá því
að bandarískur stúdent var ásakaður um njósnir vegna myndatöku í Moskvu. Morg-
unblaðið, 13. ágúst 1957, bls. 19.
25 GA RF, f. R-9401, op. 2, d. 491,1. 431.
26 GARF, f. R-9401, op. 2, d. 491,11. 314-15.
2/ Magnús Þórðarson, Mótið í Moskvu, bls. 45.
28 Sama rit, bls. 47. Magnús var þó hrifinn af Kreml en virkið var nýuppgert og opið
almenningi. Þar fóru fram dansleikir á kvöldin við mikinn fögnuð allra þátttakenda.
29 Sama rit, bls. 49.
88