Tímarit Máls og menningar - 01.12.1948, Blaðsíða 39

FYRIR HUNDRAÐ ÁRUM
117
lögur sýslunefndanna. Hann grunaði, að hér væri á ferð almenn
þj óðhreyfing, er vildi slíta flest tengsl við Danmörku annað en
konungssambandið. Pétur Pétursson, síðar biskup, var þá ritstjóri
Lanztíðinda, og einn þeirra sem sæti átti í aðalnefndinni. Þorði
hann ekki að birta auglýsingu um Þingvallafund án leyfis Trampes.
En greifinn sagði fundinn ólöglegan, nema til hans væri áður fengið
samþykki viðkomandi yfirvalds. Fóru nokkur bréf á milli Hannesar
Stephensens prófasts á Innrahólmi, er átti sæti í aðalnefndinni, og
Trampes um þetta mál, en Hannes hafði ætlað að auglýsa fundinn.
Hannes kvaðst ekki vita til þess, að fundir væru mönnum bannaðir
samkvæmt íslenzkum lögum. Trampe svarar um hæl og furðar sig
stórlega á því, að prófastur skuli ætla, að fundir séu skilyrðislaust
leyfðir, og því einnig þeir fundir, sem hafi upphlaup fyrir augna-
mið. Hann kveðst ekki geta gefið leyfi til að halda nokkurn fund
fyrr en það „fyrir mér er nákvæmlega sannað og sýnt með rökum,
og vissa fengin fyrir því, að menn að öllu leyti haldi sér innan vé-
banda laganna, og mun ég samkvæmt þeim myndugleika, sem mér
þar til allranáðugast er gefinn, víkja þeim embættismönnum sam-
stundis úr embætti, sem breyta þessu gagnstætt“.
Það er vart skiljanlegt, hve taugaveiklaður Trampe var orðinn,
einkum þegar þess er gætt, að hann hafði hlustað með jafnaðargeði
á útlistanir hins fyrra Þingvallafundar um stjórnarstöðu íslands
og þjóðréttindi. Maður kemst þó nokkru nær um sálarástand greif-
ans, þegar athugað er bréf það, sem hann skrifar sýslumönnum
um land allt 17. marz 1851. Þar segir svo: „Þar eð álitsskjöl þau
um stjórnarskipun íslands framvegis, sem komin eru frá sýslu-
nefndunum, allflest ganga út fyrir takmörk laganna og útbreiðsla
þeirra til alþýðu því má álítast bæði skaðleg og ólögmæt, ber ná-
kvæmlega að gæta þess, að þess konar hvorki eigi sér stað við
mannfundi né á annan hátt, og fel ég því yður hr. sýslumaður að
afstýra slíku með öllu í sýslu yðar, með því móti og á þann hátt,
sem yður þykir bezt við eiga.“
Trampe greifi, fulltrúi konungs, taldi því, að tillögur þær, sem
þjóðin hafði sameinazt um, og runnar voru, þegar öllu var á botn-
inn hvolft, frá þeim skoðunum á þj óðréttindum íslendinga er túlk-
aðar voru í Nýjum félagsritum, væru ólöglegar. Þess var því ekki