Tímarit Máls og menningar - 01.12.1948, Blaðsíða 45
NOKKUR ORÐ UM ALÞÝÐUBÓKASÖFN
123
Megingalli íslenzkrar löggjafar um þessi efni er sá, að hún gerir
ekki ráð fyrir neinu heildarskipulagi bókasafnsmála; lestrarfélags-
lögin ná aSeins til lestrarfélaga í eiginlegum skilningi, en öll söfn,
sem hægt er aS nefna því nafni, amtsbókasöfnin gömlu og sýslu-
bókasöfnin flest, koma ekki undir þau. í löggjöfinni er engin stoS
neinum tilraunum til samvinnu milli þessara aSiIja, engar lág-
markskröfur gerSar um fyrirkomulag safna eSa lestrarfélaga, aSrar
en skýrslugerSir um not ríkisstyrks. Ekkert er gert til leiSbeiningar
lestrarfélögum og smásöfnum um bókaval, skrásetningu, geymslu
eSa aSra starfsemi, og meS stærri söfnunum er heldur ekkert eftir-
lit af hálfu hins opinbera, engin trygging fyrir því, aS styrkir til
þeirra komi aS fullum notum. Þó aS fé þaS, sem til bókasafna og
lestrarfélaga er veitt, sé ekki mikiS, ef miSaS er viS önnur framlög
ríkissjóSs eSa viS þau framlög, sem aSrar þjóSir leggja til bóka-
safna, má telja öruggt aS þessi fjárframlög nýtast ekki eins vel og
hægt væri, sakir fullkomins skorts á skipulagi.
Hér virSist því nauSsyn á, aS menn geri sér ljóst, hvert stefna
skuli, og reyni síSan aS vinna aS settu marki. í öSrum löndum er
þegar fengin svo mikil reynsla í skipulagningu alþýSubókasafna,
aS ástæSulaust er aS fara í grafgötur um þaS, hvaS sé æskilegt eSa
heppilegt fyrirkomulag í meginatriSum. í sem fæstum orSum er
kerfiS þetta: 011 alþýSubókasöfn landsins mynda eina heild undir
sameiginlegri stjórn. Landinu er skipt í umdæmi meS miSbóka-
safn í hverju umdæmi. Smábókasöfn í þorpum og sveitum geta
fengiS bækur léSar úr miSbókasöfnunum, aS því leyti sem bóka-
kostur þeirra leyfir, en leggja aS jafnaSi ekki kapp á aS safna aS
sér öSrum bókum en þeim, sem mest eru notaSar í þann og þann
svipinn.
Nú verSur slíku fyrirkomulagi ekki komiS á hér á landi í einni
svipan, en hægt ætti aS vera aS þokast í áttina. Til þess virSast
þessar aSgerSir liggja næst:
1) Vinna þarf aS því, aS öll lestrarfélög fái fastan samastaS,
svo aS þau geti orSiS vísir aS bókasafni. Stofninn ætti þar aS geta
orSiS smám saman nauSsynlegustu handbækur og sígild rit inn-
lend. ESlilegast mundi, aS slík smásöfn fengju húsrúm í skólum
sveitanna, jafnóSum og þeir eignast húsnæSi. Þyrfti þá jafnan aS