Tímarit Máls og menningar - 01.12.1948, Side 93

DÍALEKTISK EFNISHYGGJA
171
lýðsstéttarinnar hófst með valdatöku rússnesku alþýðunnar og upp-
byggingu sósíalismans í Ráðstjórnarríkjunum, sem smám saman
kom í kjölfarið. Og hún efldist við hetjulega vörn Ráðstjórnar-
ríkjanna, sem bjargaði Evrópu og heiminum frá fasismanum.
Marxisminn er heimspeki verkalýðsstéttarinnar, ekki í hinni þrengri,
heldur hinni rýmri merkingu þess orðs. Þeir, sem aðhyllast hann og
starfa samkvæmt honum, — og það tvennt er eitt og sama —, eru
um leið hluti af verkalýðshreyfingunni. En séð frá öðru og víðara
sjónarmiði er marxisminn ekki einskorðaður við verkalýðsstéttina.
Hann stefnir að því að koma á stéttlausu ríki, og í Ráðstjórnar-
ríkjunum hefur það þegar komið í ljós, að hin díalektiska efnis-
hyggja er ekki heimspeki einhvers hluta fólksins, heldur þjóðar-
innar allrar. Hún er lýðnum hvöt og fylkir honum saman, eykur
honum skilning og þrek. Hún er vopn í stríði sem friði máttugra
miklu en nokkur vígvél, er náttúruvísindin geta fundið upp. Og
þar sem hún er heimspeki verkalýðsstéttarinnar, er hún líka heim-
speki þjóðanna í heimi framtíðarinnar.
Inntak og rannsóknaraðferð hinnar
díalektisku efnisliyggju
Við höfum þegar rakið nokkur auðkenni marxismans. Hann er
vitrænn, víðtækur og yfirlitsglöggur, hann leggur áherzlu á breyt-
ingar og athöfn og er tengdur baráttu nútímans. En allt eru þetta
þó aðeins ytri auðkenni hinnar díalektisku efnishyggju. Hún á sér
jafnframt eigið inntak og aðferð, — og er vel þess vert að rannsaka
hvort tveggja. Ekki er þó hægt, svo vel fari, að einangra aðferðina
frá inntakinu og athuga hana þannig, heldur verður að rekja, hvern-
ig hún er fólgin í því. Eða svo vitnað sé til orða Leníns: „í hvaða
riti sínu hefur Marx ekki gert grein fyrir hinni efnalegu söguskoðun
sinni?“*
Inntak marxismans er runnið frá hinni miklu frjálslyndisstefnu
* Lenín: „HvaS eru lýðvinirnir", 1894.