Tímarit Máls og menningar - 01.12.1948, Blaðsíða 145

UMSAGNIR UM BÆKUR
223
austan úr Jökuldal og vart einhamur á stundum, en þau eru hrikaleg, oft
miffur hefluff og hrjúf, og því ber ekki að neita, aff ýmsir gallar eru á kvæð-
unum, smekkleysur og rangar orðmyndir, en þaff, sem mest er um vert, er það,
aff mörg kvæðanna sýna, aff hér er tvímælalaust skáld á ferð. Ekki kann ég eins
vel viff hin léttari kvæffi, geðhrifakvæffin, og hin sögulegu effa mannlýsinga-
kvæðin, þótt mörg séu góð þeirrar tegundar.
Benedikt er ekki háður stefnum eða „ismum“. Skáldskapinn og yrkisefnin
sækir hann í sitt eigiff brjóstvit og til íslenzkrar náttúru og íslenzks alþýðu-
fólks, ekki svo aff skilja, að hann hafi ekki lært af fyrri skáldum. Hann hefur
t. d. í mannlýsingum og sagnakvæðum einkum orðiff fyrir áhrifum af Grími
Thomsen, Guðmundi Friðjónssyni og jafnvel Bólu-Hjálmari, en í geffhrifa-
kvæffunum má ef til vill á stöku staff merkja keim af Kristjáni Jónssyni, og er
ekki ólíklegt, að höfundurinn hafi eitthvaff orðið snortinn af kvæffum hans í
æsku sem svo margir unglingar á þeim tíma. Samt hefur Benedikt sinn per-
sónulega blæ, sem sterkastur er á karlakvæðunum. Hins vegar er nokkuð
annar persónublær á geðhrifakvæffunum og höfundareinkennin ekki eins glögg.
Vonandi verða öll kvæðin í næstu bók hans mótuð af sama persónuleika.
Kvæði Benedikts eru óvanalega líkingaauffug. Líkingarnar eru oft fremur
stórbrotnar og eftirminnilegar en fagrar, þótt hvort tveggja haldist stundum í
hendur. Hann staffgervir mikið, velur táknræn orð, er hann gerir aff sérnöfn-
um. Heydals-Hulda verður úti á Hrasantá (ætti helzt aff skrifa Hrasandtá),
elskendumir hittast í Fagurbrekku, hetjan heldur aff loknu ævistarfi fram aff
ánni Feigðarbreiði, effa hún heldur giftu sinni alla leiff niffur í Ævibotna,
hestamir hlaupa á Stórugrund og skuggi Heljar breiðist yfir Ljósulönd, þar
sem ástmögur byggðarinnar hefur búiff. Það eru ekki mörg skáld, sem hafa slík
býsn af svona líkingum nema þá helzt Guðmundur á Sandi.
Hvemig stendur annars á því, að Benedikt og önnur skáld, ekki sízt hin
ungu, skuli aldrei yrkja ættjarðarljóð? Þegar við höfðum heimt aftur frelsi
vort af Dönum, vora lítil skilyrffi fyrir ættjarðarkvæffi og baráttuljóff, því að
aldrei verður ættjarffarástin sterkari en undir erlendri áþján, en nú ætti slík
tjáning að geta fengiff útrás í ljóðum, þegar land vort er orðið aff fótaskinni
erlends stórveldis.
Einhver tilþrifamestu kvæffin, sem ég vil nefna, og ég tek þó nokkurn veginn
af handahófi, em Sigurður smali, Veffra-Grímur, Hallgrímur harðkjaftur, Ólaf-
iur í Kílakoti og Sandur. Síðasta erindið í Ólafi í Kílakoti er þannig (bls. 109):
Einstæðingur utan úr stormi köldum
ömggt fundiff hefir bróffurskjól.
Meinblæðingur heims af harmavöldum
hefir öðlazt lífsins gróðursól.
Seinræðingur utan af háum öldum
er nú kominn heim í móðurból.