Tímarit Máls og menningar - 01.01.1988, Blaðsíða 100

Tímarit Máls og menningar
2 Julia Kristeva, Histoires d’amour, Denoel, Paris 1983. Ensk þýðing er væntanleg
frá Columbia University Press, New York. Sjá einnig greinar Ebbu Witt-Bratt-
ström, „Den frámmande kvinnan — presentation av Julia Kristeva“, í Kvinno-
vetenskaplig tidskrift nr 2/3 1983 og „Ur textens mörker — det kvinnliga anti-
subjektet och fadersblicken,“ í Ord och Bild nr 4 1983, en þær hafa að geyma
mjög gott yfirlit yfir kenningar Juliu Kristevu.
3 Roland Barthes, Fragments d’un discours amoureux, Editions du Seuil, Paris
1977. Dönsk þýðing (sem hér verður vitnað til); Kœrhghedens forykte tale,
Rævens sorte bibliotek, Kbh. 1985.
4 Sbr. Kterlighedens forrykte tale, bls. 92. I þessu ljósi má ef til vill skýra örlög
Steindórs í Tímaþjófnum sem eru að vissu leyti hliðstæð örlögum Öldu. Hann
gefur sig tilfinningum á vald og brýtur þannig gegn kerfinu. Par með hlýtur
hann að farast, og það gerir hann á táknrænan hátt í ölduróti flæðarmálsins. Sem
einstaklingur er einnig hann undirlagður lögmáli föðurins.
5 Julia Kristeva, La Révolution du langage poetique, Editions du Seuil, Paris 1974.
Hluti af ritinu hefur komið út í enskri þýðingu undir nafninu Revolution in Poetic
Language, Columbia University Press, New York 1984, en í heild á þýsku, Die
Revolution der poetischen Sprache, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1978.
6 Um konur sem einn af jaðarhópum þjóðfélagsins, útlaga þess og um leið and-
ófsafl, sjá einkum greinina „Un nouveau type d'intellectual: le dissident" í Tel
Quel nr 74 1977. Ensk þýðing: „A New Type of Intellectual: The Dissident" í
The Kristeva Reader (ed. Toril Moi), Basil Blackwell, Oxford 1986. Sjá einnig
kaflann „Marginality and subversion: Julia Kristeva“ í bók Toril Moi Sexual/
Textual Politics, Methuin, London 1985. Sjá einnig grein Ástráðs Eysteinssonar
„Er ekki nóg að lífið sé flókið" TMM 3 1987.
7 Það skýtur óneitanlega skökku við almenna rökfræði að hún er „of snemma“ á
ferðinni vegna þess að úrið „hefur seinkað sér“ (7). Annaðhvort ætti úrið að
hafa flýtt sér eða hún orðið of sein. Hér skal ósagt látið hvort þetta eru mistök
hjá höfundi eða vísvitandi gert. Nema hér sé komið dæmi um ruglað tímaskyn
kvenna, að þær kunni ekki að haga sér eftir klukkunni, sbr. það sem síðar
verður sagt um tímann í sögunni.
8 Sbr. Kterlighedens forrykte tale, bls. 92-93.
9 Skv. Roland Barthes er slík orðræða tilraun mannsins til að lifa af ástarsorgina
og fjarveruna, sviðsetning í tungumáli sem tefur eða bægir burt því sem hann
kallar dauða þess elskaða.
10 Leturbreyting hér sem annars staðar í tilvitnunum er sögunnar.
11 Tárin koma frá líkamanum, ekki mngumálinu. Þessu hefur Ólöf frá Hlöðum gert
sér skemmtilega grein fyrir í hundrað ára gamalli stöku sem hún nefnir Tárin:
Dýpsta sæla og sorgin þunga
svífa hljóðlaus yfir storð.
Þeirra mál ei talar tunga.
Tárin eru beggja orð!
(Nokkur smákvædi, Reykjavík 1888, bls. 89)
90