Skírnir - 01.01.1960, Page 53

Skírnir
Menningarsamband Þjóðverja og Islendinga
51
hefir forprís fram yfir mörg önnur tungumál, það vér af vit-
um, í skáldskapar málsnilld og kvæða hætti, hvað sannlega
er ein guðs gáfa, þessu norrænu máli veitt og gefin . . . ættu
menn að neyta hennar svo guði megi til þóknunar og lof-
gjörðar vera.“ Guðbrandi biskupi var umhugað um að varð-
veita tunguna hreina og fylgja íslenzkum bragreglum. En
þrátt fyrir þetta eru flestar þessara þýðinga mjög gallaðar,
og gat það ekki öðruvísi verið á þessum niðurlægingartímum
þjóðarinnar. Auk sálma Lúthers voru þýddir m. a. sálmar
eftir Michael Weisse (nál. 34 sálmar) og eftir Hans Sachs
(þar á meðal „Singet dem Herren ein neues Lied“, „0, Jesu
zart, göttlicher Art“, „Wach auf in Gottes Namen“, „0, Gott
Vater, du hast Gewalt“). Sumir af þessum sálmum eru enn
þá sungnir í íslenzkum kirkjum, einkum sálmar Lúthers, þar
á meðal „Vor guð er borg á bjargi traust“. Mesta sálmaskáld
íslands á þessum tímum var, eins og kunnugt er, Hallgrímur
Pétursson (1614—1674), og hefir honum verið líkt við Paul
Gerhardt í Þýzkalandi og Thomas Kingo í Danmörku. Passiu-
sálmarnir hafa verið þýddir á þýzku af síra Klose, en ekki er
mér kunnugt um, að þeir hafi enn verið gefnir út. Það er
enginn vafi á því, að Hallgrímur Pétursson hefir orðið fyrir
miklum áhrifum frá þýzkum sálmaskáldskap. Gerhardt var
aðeins 7 árum eldri, og beztu sálmar hans voru gefnir út 1648
í Johan Criigers Praxis pietatis melica. Menn hafa bent á það,
að einkunnarorð að l.útgáfu Passíusálmanna, „Was trauerst
du doch? Gott lebet noch“ og í 2. útg. „Warum sollte’ ich mich
dann gramen? Habe ich doch Christum noch“, séu tekin úr
sálmum Gerhardts.
Meðal guðfræðirita þeirra, er einkum birtust á þessu tíma-
bili á Islandi, má nefna prédikanir Johanns Gerhardts (1582
—1637), gefnar út á Hólum 1667 (í Gíslapostillu, sem nefnd
er eftir Gísla Þorlákssyni biskupi). Þá gaf eftirmaður Hall-
gríms Péturssonar að Saurbæ, síra Hannes Pétursson, út Pré-
dikanir Johanns Arndts (1551—1621), og „Pardiesgartlein“
eftir Arndt var gefið út í íslenzkri þýðingu 1774—1775 af
Eiríki Hallssyni að Höfða. Þessar þýðingar úr þýzku benda á
andlegan skyldleika milli Þjóðverja og íslendinga. Það er eins