Skírnir - 01.01.1960, Síða 91
Skírnir
Séra Clafur á Söndum
89
En mikið vantar á, að mál þetta væri úr sögunni, en séra
Ólafur kom þar ekki meir við sögu. Hann var ekki á presta-
stefnunni síðari, sem haldin var um þetta mál í Vatnsfirði í
júní 1595' ): Þar voru aðeins mættir prestar úr fsafjarðar-
sýslu. En þess má geta, að á Alþingi árið 1595 var dæmt, „að
séra Jón skyldi suspenderast ab officio til næsta Alþingis“.2)
En séra Ólafur var aldrei neitt við mál þetta riðinn, eftir
að hann kom að Söndum.
Starfsár séra Ólafs á Söndum í Dýrafirði.
f úttekt Sanda, sem fram fór 23. maí 1628, eftir lát séra
Ólafs segir, að hann hafi haldið þann stað í þrjátíu og eitt ár.3)
Hann var fullþroska maður, er hann kom þangað 36 ára
gamall, og þar vann hann starf sitt, sem haldið hefir nafni
hans á lofti til þessa dags.
En áður en farið er að rekja það, er ekki úr vegi að athuga,
hvernig umhorfs er í landinu á þessum árum, því að verk
hans ber að skoða í ljósi samtíðarinnar eins og þau liggja
þar fyrir.
Á síðari hluta 16. aldar tekur högum þjóðarinnar enn að
hnigna; eldgos og harðindi dynja yfir og 17. öldin gengur í
garð með einhverjum þeim mestu harðindum, sem sögur fara
af hér á landi.
Það má segja, að þau hafi staðið í fjögur ár. Var fyrsti vet-
ur aldarinnar nefndur Lurkur, annar Píningsvetur, og fjórða
árið Eymdarár.
Búpeningur manna féll í stórum stíl þessi ár, og í kjölfar
þess fylgdi hungurdauði fólksins.
Ekki bætti það úr skák, að danska einokunin hafði þá að
fullu fært fjötra sína á landslýð, og rán útlendinga gerast tíð.
Það er því ekki að undra, þótt nokkuð drægi kjark úr
mönnum við slíkar hörmungar, og bryddir líka víða á því í
kveðskap frá þessum tímum.
!) Alþingisbækur Islands III, 23—24.
2) Sama, 25—26.
3) Skjalabók Holtsprófasta hin eldri í þjóðskj.safni. Kirknaskjöl XIII,
l.B. 2, bls.96—98.