Skírnir - 01.01.1969, Síða 39
SKÍRNIR
GUÐRÚNARKVIÐA II
33
Að sú grein vefnaðar hefur lengi síðan staðið föstum fótum meðal
Galla staðfestist af frásögn arabíska landfræðingsins Ibn-Dsjubeir,
sem uppi var 1145-1217. En honum segist svo frá, að við höll
Norðmannakonunga á Sikiley væri eins konar verksmiðja eða verk-
stæði fyrir thirás, sem er arabískt heiti á borða (merkir raunar einn-
ig ísaum), og ynnu þar frankverskar meyjar að borðagerð. Um orð
Grímhildar í vísunni segir greinarhöfundur í framhaldi af þessu:
„Ljóðlínurnar í Sæmundar-Eddu, sem svo oft er til vitnað, eiga ber-
sýnilega við þvílíkan - suðurevrópskan tilbúnað spj aldofinna banda
úr silki, silfri og gulli.“13
Ef til vill kynni eitthvað að mega ráða af þessu um aldur Guð-
rúnarkviðu II, en eins og títt er um Eddukvæði hafa ýmsar kenn-
ingar verið uppi um aldur kvæðisins og uppruna.14
Eins og vikið var að í upphafi þessa máls hefur sú skoðun verið
útbreidd, að í 15. og 16. vísu kvæðisins væri lýst borða eða refli
með myndum af hermannlegum íþróttum, en þó einkum siglinga- og
crustumyndum. Margar stoðir renna undir, að þarna sé átt við
myndvefnað, og beinist þá athyglin að Norðurlöndum, sem virðast
hafa verið heimkynni myndvefnaðar í Norðurálfu á víkingaöld og
framan af miðöldum. En hvar á Norðurlöndum mundi helzt kunnugt
um listiðn þessa á þeim tíma, sem kvæðið kynni að vera ort — eða á
tímabilinu frá því um 900 og fram til 13. aldar?
Hér á landi mun enginn innlendur vefnaður með íofnum myndum
varðveittur né heldur spjaldvefnaður frá víkingaöld.15 I vís-
um íslenzkra fornskálda er kona stundum kennd við borða (Bil
horða, Skggul borða), en borðakenningar koma einnig fyrir hjá
erlendum fornskáldum. Þær sanna því í rauninni það eitt, að ein-
hvern tíma hefur borðagerð talizt almenn iðja kvenna. Hungurvaka
getur þess, að Magnús biskup Gissurarson léti tjalda Skálholtskirkj u
borða, er hann hefði haft út með sér frá Noregi. (Aðrar heimildir
um borða hér á landi eru yngri en svo, að unnt sé að setja þær í
samband við Guðrúnarkviðu II.)
Ekki er heldur kunnugt um leifar myndvefnaðar í Danmörku frá
víkingaöld né framan af miðöldum, þegar undan eru skilin spjald-
ofin bönd. Sænskir fornleifafundir sýna hins vegar, að þar í landi
hafa hannyrðir staðið með blóma á víkingaöld og síðar. Alkunnir
3