Skírnir - 01.01.1969, Síða 41
SKÍRNIR
GUÐRÚNARKVIÐA II
35
Agnes Gejer kemst svo að orði aS samkvæmt þeim hafi norrænar
konur „spunniS, tvinnaS, imniS, ofiS og saumaS úr gulli“.17 Gull-
ísaum á NorSurlöndum aS fornu, sögu hans og tækni hefur Dan-
inn Sofus Larsen gert aS sérstöku rannsóknarefni.18 Sú ævaforna
listgrein (ars plumaria, eins og Rómverjar nefndu hana) hefur
aS hans dómi borizt til NorSurlanda fyrir áhrif frá Bretlandi,
þar sem gullísaumur hafSi blómgazt allt frá dögum Rómverja, en
Bretland orSiS forystuland hannyrSa í NorSurálfu þegar á Merov-
ingatímanum og lengi síSan. En heimildir sýni jafnframt, aS hann-
yrSir, svo sem gullísaumur, hafi staSiS meS hlóma á NorSurlöndum
þegar í upphafi víkingaaldar (sbr. BjólfskviSu). Þannig segist forn-
enska sagnaritaranum Asseríusi (d. 909) svo frá í annálum sínum
um áriS 872, aS á því ári herjaSi einn sona Ragnars loSbrókar á
Bretland og beiS ósigur. Gunnfáni hans, Hrafninn (Reafun), féll þá
í hendur Engilsöxum og þótti herfang mikiS, enda talinn geta birt
mönnum ókomna hluti. Asseríusi segist svo frá, aS fáninn væri
handaverk dætra Ragnars loSbrókar. Af samanburSi viS aSrar fána-
lýsingar í fornritum gizkaSi Sofus Larsen á, aS þessi sögufrægi fáni
hefSi ekki veriS gerSur úr heimafengnum efnum, svo sem líni og ull,
heldur ofinn úr silki- og gullþræSi og vitnaSi þá jafnframt til fána-
lýsingar í VölsungakviSu hinni fornu:
Hverr er skjöldungr,
sá er skipi stýrir,
lætr gunnfána
gullinn fyrir stafni?
NiSurstaSa hans varS einnig sú, aS GuSrúnarkviSa II greindi frá
hvorutveggja: vefnaSi meS íofnum myndum (byrða á borða) og
gullísaumi (gullbóka, hafa á skriftum). VísubrotiS um hannyrSir
Þóru Hákonardóttur bæri hannyrSaorSstír danskra kvenna aS fornu
glöggt vitni. Slíkt hiS sama sýndi frásögn Saxa af hannyrSum drottn-
ingar Sveins Úlfssonar og meyja hennar. Um hannyrSir sænskra
tignarkvenna á víkingaöld vitnaSi vísan í Ragnars sögu loSbrókar
um hinn silfurmerkta serk Þóru hjartar og enn síSar frásögn Snorra
um slæSurnar sem IngigerSur kcnungsdóttir sendi Ólafi Haraldssyni
aS gjöf, en þær voru „gullsaumaSar mjgk“ segir í Heimskringlu.
Ein grein fornra hannyrSa hefur enn veriS nefnd til GuSrúnar-
kviSu. MeS enskum þjóSum nefnist sú ísaumstegund laid and couch-