Skírnir - 01.01.1969, Blaðsíða 196

190
BJÖRN K. ÞÓRÓLFSSON
SKÍRNIR
um í hag. Mörg fleiri dæmi mætti nefna, þar sem stjórnin hefði
reynzt sá þröskuldur fyrir framförum vorum, sem vér gætum eigi þol-
að nema oss til stórskaða. í öllum þeim málum, sem snertu hag
beggja landanna, íslands og Danmerkur, hallaðist metaskálin ætíð
Dönum í hag. Til dæmis að taka fylltu Danir og einkum Færeyingar
hvern fjörð eystra og stjórnin léti sig engu skipta að vernda vorn
hag, en vegna Færeyinga væru hvað eftir annað hafðar að engu til-
raunir Alþingis að tryggja Islendingum einum atvinnu við bátfiski.
En þegar sýnt væri, að erlend stjórn liti á atvinnumál vor eingöngu
eftir því, sem hennar löndum væri hentast, þá væri einnig sýnt, að sú
stjórnarskipun, sem héldi uppi hinu erlenda valdi, væri oss óhentug
og stj órnarskrárbreytingin væri vissulega lífsspursmál fyrir framtíð
þjóðar vorrar.
Um fjárhaginn viðurkenndi Skúli, að landssjóður væri eigi vel
staddur, en taldi orð Hannesar Hafsteins um það efni mjög villandi.
Benti sérstaklega á viðlagasjóðinn, sem eigi væri lítil eign, og svo til-
lagið úr ríkissjóði.
Um þriðju ástæðu Hannesar Hafsteins, að stj órnarskrárfrumvarp-
ið frá 1887 færi fram á grímuklætt lýðveldi, sem enginn konungur
og engin stj órn gæti samþykkt, sagði Skúli, að minnihlutamenn virt-
ust eingöngu hugsa um það, hvað stj órnin gæti gengið inn á, en það
væri einmitt þessi sundnmg vorra eigin manna, sem gerði það að
verkum, að engu yrði ágengt. Réð Hannesi Hafstein að líta til Eng-
lands og landanna sunnan til í álfu vorri og gá að, hvort hann vildi
einnig þar tala um grímuklætt lýðveldi. Hélt Skúli, að hann mundi
þá komast að raun um við nákvæmari athugun að „önnur eins orð“
væru „í fyllsta máta oftöluð“. Skúli minnti á tvíveðrunginn í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu og taldi líklegt, að Hannes Hafstein hefði eitt-
hvert leyni-„instrux“ við hlið hins opinbera erindisbréfs.
Skúli sagði, að aðalmótbára minnihlutamanna gegn stjórnarskrár-
breytingunni væri aukaþingskostnaðurinn. En þessari mótbáru væri
alls ekki gegnandi, því að öllum mætti ljóst vera, að stj órnarskrár-
málið væri einnig hið mesta fjárhagsmál vort og hverjum pen-
ingi, sem til þess væri varið, honum væri vel varið. Með inn-
lendri stjórn skapaðist að minnsta kosti möguleikinn á því, að
vér gætum tekið framförum, að vér gætum skipað atvinnumál-
unum eins og bezt hentaði vorum högum, en ekki annarra.