Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 15

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 15
Gísli á Hólum (1657-1684) en Þórður í Skálholti (1674-1697). Þeir voru skeggprúðari: Rakaðir í vöngum með yfirskegg og mikið og fagurt höku- skegg.9 Þetta segir okkur að Guðbrandur tilheyrði öðru tímabili en þeir. Þeir voru lykilmenn barokkmenningarinnar á Islandi sem lútherski rétttrúnaður- inn var hluti af. Til dæmis um hina íslensku barokkmenningu er kirkjan að Gröf á Höfðaströnd sem er fagurlega útskorin af Guðmundi Guðmundssyni (d. eftir 1680) smið og bónda í Bjarnastaðarhlíð í Skagafirði sem var nokk- urs konar hirðsmiður Þorláks Skúlasonar og Brynjólfs Sveinssonar Skál- holtbiskups (1639-1674). Lagði Guðmundur manna mest af mörkum varð- andi íslenskan barokkútskurð.10 Guðbrandur stóð hins vegar nær endurreisn- arstefnunni en hluti hennar og arftaki var fornmenntastefnan. Þeirri stefnu tilheyrði Guðbrandur og það er ekki bara skeggið sem segir til hans eins og sfðar verður vikið að. Þó hinum meiriháttar myndverkum af Guðbrandi svipi saman má með góðum vilja lesa tvenns konar og að nokkru leyti andstæð persónueinkenni út úr myndunum. Annars vegar er sterkbyggður rumur og beinamikill hins vegar fíngerðari, draumlyndari og innhverfari einstaklingur. Ef til vill var hann þetta hvort tveggja: Virkjamikill athafnamaður og djúphygginn dul- hyggjumaður eins og raunar má lesa út úr lýsingunni sem tilfærð var hér að framan. Sömu drættina má e.t.v. lesa út úr lífshlaupi hans og ævistarfi. Hann var listrænn vísindamaður í aðra röndina en harðdrægur dugnaðarforkur og staðarstjómandi í hina ef marka má frásagnir." Skal nú vikið frá persónunni Guðbrandi Þorlákssyni að biskupnum. Stefna Guðbrands á biskupsstóli Sé augum rennt yfir biskupalista Hólabiskupsdæmis frá siðaskiptum þang- að til að stóllinn var lagður niður um aldamótin 1800 virðist Guðbrandur Þorláksson hafa fullkomna sérstöðu.12 Nöfn flestra hinna biskupanna segja litla sögu og sum eru gleymd öðrum en örfáum fræðimönnum. Um Skál- holtsstól gegnir öðru máli. Þar keppa margir um athyglina. Fyrir utan siða- skiptabiskupana, Gissur Einarsson (1540-1548) og Martein Einarsson (1549-1557), má nefna Brynjólf Sveinsson, Þórð Þorláksson, Jón Vídalín 9 Kristján Eldjám 1994: 63. Loftur Guttormsson 2000: 125, 127, 129, sjá og 154 (myndir) 10 Þóra Kristjánsdóttir 2000: 205, 212-213. 11 Páll Eggert Ólason 1924: 464-465. 12 Sjá t.d. Einar Laxness 1995(1): 70. 13
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.